PRESS-TEMA: PREDLOG BUDŽETA ZA 2005 GODINU I REALIZACIJA AKTIVNOSTI -Uvodno izlaganje ministra finansija Igora Lukšića-Usvajanjem budžeta za narednu godinu i njegovim predlaganjem parlamentu stvara se okvir na fiskalnu politiku kao instrumenta realizacije Vladinih prioriteta. Budžet predstavlja osnov za nastavak reformi u oblasti pravosuđa, odnosno početak rada novih sudova Upravnog i Apelacionog, za primjenu novih procedura u oblasti krivičnog postupka, kao i za nastavak upravnih reformi kao i reformi u oblasti obrazovanja. S druge strane budžetom se predviđa realizacija pojedinih projekata koji kroz stimulaciju preduzetništva treba da obezbijede ostvarivanje ekonomske politike. Istovremeno, neophodnost da se smanjuje poresko opterećenje privrede u cillju postizanja bržih stopa rasta i investicionog cilkusa, nameće potrebu promjene pristupa budžetskoj potrošnji, što je politika u koju će se ući odmah nakon usvajanja budžeta za 2005. godinu. Potrebno je vrlo jasno prepoznati aktivnosti koje se sprovode u svim potrošačkim jedinicama i povezati ih sa troškovima, koje je, opet, sasvim moguće dodatno racionalizovati u skladu s pristupom da se ne troši manje ili više, već ono što se troši potrebno je trošiti efektivnije..Budžetska politika, usaglašena sa projekcijama MMF-a, za narednu godinu biće usmjerena na održavanje postignute makroekonomske stabilnosti i svoj finansijski iskaz ima, ovoga puta, u bruto iznosu od 492 miliona EUR, dok je neto iznos raspoloživ za potrošnju biće na nivou 462 miliona eura. Prema metodologiji do sada korištenoj projektovani deficit za narednu godinu je nešto iznad 34 miliona EUR, odnosno 2,17% BDP a biće pokriven domaćim i stranim neto zaduženjem vrijednim 24,6 miliona EUR, privatizacionim prihodima od oko šest miliona i donacijama od 3,6 miliona EUR. Prema metodologiji MMF-a koja će se ubuduće koristiti deficit će biti oko 26 miliona eura, odnosno 1,6% BDP jer se od naredne godine otplata devizne štednje tretira kao otplata duga. Značajno smanjenje budžetskog deficita ispod 3%, uz znatno nižu stopu inflacije u odnosu na plan, gdje je posmatrano oktobar na decembar stopa inflacije 2,4% - znači na nivou evro-zone, su činjenice koje ubjedljivo govore u prilog tezi da se Crna Gora korak po korak približava makroekonomskim karakteristikama zemalja Evropske unije. Državna potrošnja sljedeće godine projektovana je da učestvuje sa 45,9 odsto u bruto domaćem proizvodu. Apsolutni nivo javne potrošnje je povećan ali je opalo njeno relativno učešće u BDP-u, jer je procjena da će ove godine javna potrošnja dostići 47,95 odsto bruto domaćeg proizvoda. Smanjenje javne potrošnje u BDP-u za dva indeksna poena zaista možemo smatrati uspjehom. Prethodnom u prilog govori i tendencija pada prosječnih godišnjih kamatnih stopa po kojima se prodaju Državni zapisi tokom ove godine. Ovo je važno istaći iz razloga što se kamatna stopa formira slobodno na tržištu, gdje kamatna stopa na državne hartije od vrijednosti predstavlja jednu od referentnih kamtnih stopa. Na početku godine za 28-dnevne zapise nudila se kamatna stopa od 10,73%, danas 8,92%, za 56-dnevne 10,82%, danas 8,78%, za 91-dnevne 10,97%, na posljednoj aukciji 9,80%, dok je pad kamatne stope kod 182-dnevnih zapisa sa 10,80% na 10,15%. Takođe, u tekućoj godini je prisutna tendencija povećanja prodaje Državnih zapisa sa dužim rokom dospijeća, što će biti naša politika i naredne godine.S druge strane, situacija u budžetu Republike se dodatno stabilizovala - izvorni prihodi Budžeta za jedanaest mjeseci ostvareni su u iznosu od 339.314.725,59 , što je 91,15% planiranog iznosa. U odnosu na isti period 2003. godine ostvareni izvorni prihodi su veći za 7,53%. U strukturi izvornih prihoda veće ostvarenje u odnosu na plan evidentno je kod poreza na dobit pravnih lica za 3,30%; akcize koje se plaćaju u proizvodnji za 29,37%; poreza na dodatu vrijednost za 5,95%; taksi za 15,93%; naknade za korišćenje prirodnih dobara od opšteg interesa za 82,08%; ostalih republičkih prihoda 109,08% i prihoda od prodate imovine i dividende 158,26%.Ove godine smo uspješno počeli sa implementacijom politike snižavanja poreza i doprinosa za po pet odsto u dvije faze, što je jedna od najznačajnijih karakteristika ukupne ovogodišnje ekonomske politike. Nova likvidna sredstva koja preduzeća stiču na ovaj način biće najpoštenije moguće alocirana na tržištu. Usvojene su i izmjene i dopune Zakona o porezu na dobit, kojima se uvodi proporcionalno oporezivanje dobiti po stopi od 9%, umjesto postojećeg zakonskog rješenja po kome je dobit oporezivana po progresivnim stopama koje iznose 15% na dobit od 100 hiljada eura, a 20% na dobit preko tog iznosa, čime po tom kriterijumu Crna Gora postaje jedna od najatraktivnijih investicionih destinacija u Evropi. Takođe, od 1 jula ove godine počeli smo sa isplatom stare devizne štednje, usvajanjem Odluke o emisiji obveznica devizne štednje građana i Uredbe o konverziji devizne štednje građana u obveznice, na bazi odgovarajućeg ranije donešenog zakona. Sredstva za isplatu devizne štednje u ovoj godini planirana su u iznosu od 8,1 milion eura, a do sada je isplaćeno 4,1 milion eura, tj 51,26% od ukupno predviđenog iznosa u skladu sa zahtjevima građana. Emitovanjem obveznica dat je impuls i razvijanju tržišta hartija od vrijednosti. U saradnji sa Poreskom upravom realizovan je projekat povraćaja dijela PDV-a građanima, shodno Uredbi o povraćaju dijela poreza na dodatu vrijednost naplaćenog od građana u maloprodaji od 8. jula 2004. godine, koja se odnosi na sve fiskalne račune prikupljane u periodu od 15. jula do 1. novembra 2004. godine. Pokrenuli smo akciju rukovodeći se motom da je naša zajednička obaveza sa građanima da smanjimo sivu ekonomiju. Ukupan broj zahtjeva za povraćaj dijela PDV-a je 19.508, a iznos povraćaja je 834.268,55 eura. Na žiro-račun kod poslovnih banaka uplaćen je iznos od 483.622,38 e, iznos od ukupno 339.500,94 eura usmjeren je za plaćanje duga po osnovu utrošene električne energije, a iznos od 11.145,23 usmjeren je za izmirenje poreza. Nas sada očekuje analitički posao sagledavanja svih efekata ovog projekta, a ovom prilikom želim posebno da zahvalim na možda najvažnijem rezultatu građanima i Crvenom krstu opštine Tivat, koji su novac od akcije prikupljanja računa iskoristili u humanitarne svrhe i tako pomogli najugroženijim Tivćanima.Pored toga, u skladu sa Uredbom o naplati dospjelih a neplaćenih poreza i doprinosa i drugih javnih prihoda, koja je bila u primjeni od aprila do maja ove godine, do sada je zaključeno 2565 Ugovora o izmirenju poreskog duga, u iznosu od 36.626.579 eura. Donošenje Uredbe opravdalo je očekivane rezultate u dijelu ostvarenih finansijskih efekata na budžet i vanbudžetske fondove, a sa druge strane omogućeno je da 2565 pravnih lica i preduzetnika izmire dugovanja pod povoljnim uslovima, izvrše isplate zaostalih plata svojim radnicima I da dio tekućih novčanih sredstava usmjere u poslovne svrhe. Ukupni efekti primjene Uredbe, u ovoj fazi, po osnovu uplate na račun budžeta, rješavanja duga budžetskih korisnika, ustupanja nepokretnosti i ustupanja potraživanja iz poslovnih odnosa od strane poreskih dužnika iznose 7.65 mil.eura. Ministarstvo finansija je ove godine imalo veoma intenzivnu zakonodavnu aktivnost. Shodno Zakonu o povraćaju oduzetih imovinskih prava i obeštećenju uređeni su uslovi, način i postupak povraćaja svojine, drugih imovinskih prava i obeštećenja bivših vlasnika, formiran je Fond za obeštećenje, a do sada imamo desetak opštinskih komisija koje će donositi prvostepeno rješenje po okončanju upravnog postupka. Između ostalog, podsjećam da su ove godine usvojeni Zakon o igrama na sreću, o hipoteci, o investicionim fondovima. Skupštini su na usvajanje upućene izmjene i dopune Zakona o poreskoj administraciji, kao i već pomenute izmjene Zakona o dobiti. Očekujem da uskoro na Vladi, pored ostalih zakonskih projekata, budu razmatrani i predlozi Zakona o osiguranju, novi Zakon o računovodstvu, kao i Zakon o tekućim i kapitalnim transakcijama sa inostranstvom i Izmjene i dopune Zakona o bankama.Od ostalih aktivnosti, važno je pomenuti formiranje Koordinacionog tijela za partnerstvo privatnog i javnog sektora čiji su članovi predstavnici Ministarstva finansija, Privredne komore Crne Gore, Montenegro biznis alijanse i Unije poslodavaca Crne Gore. Aktivno uključivanje predstavnika privatnog sektora bilo je veoma značajno prilikom izrade Izmjena i dopuna zakona o porezu na dobit pravnih lica i Nacrta zakona o računovodstvu i reviziji, a doprinos je evidentan i po pitanju drugih incijativa koje se odnose na implementaciju boljih rješenja u poslovanju i uopšte funkcionisanje poslovnog ambijenta u Crnoj Gori, prije svega radi eliminisanja poslovnih barijera. Uskoro će u Ministarstvu finansija biti formirano i Koordinaciono tijelo koje će se baviti pitanjima finansiranja opština, harmnonizacije odgovarajućih propisa, ali i barijerama koje danas opštine postavljaju razvoju poslovnog ambijenta u Crnoj Gori.
