U cilju prevazilaženja posljedica ekonomsko finansijske krize i očuvanja zdravog ekonomskog ambijenta za godine oporavka, Vlada Crne Gore je u periodu od 2008-2010. godine donijela niz antikriznih mjera koje su, prije svega, bile usmjerene na očuvanje likvidnosti privrede i bankarskog sistema. Likvidnost je bila osnov programa, a sve druge intervencije, u dugom roku, bile bi kontraproduktivne i pale bi na teret građana Crne Gore.
Ukupan paket antikriznih mjera fiskalne, monetarne i socijalne politike za prevazilaženje finansijske krize Vlade Crne Gore iznosio je preko 10% BDP-a. Pomoć je upućena bankarskom sektoru, privredi i građanima. Podrška se odnosila na smanjenje poreza na dohodak fizičkih lica sa 15% na 12% u 2009. godini, smanjenje stopa doprinosa za obavezno socijalno osiguranje, ukidanje naknade za korišćenje građevinskog zemljista, smanjenje cijena električne energije za sektor male i srednje privrede i najugroženije, ukidanje naknade za auto-puteve, realizaciju projekta „Posao za Vas”i dr.
U prethodnoj godini obezbijedili smo kreditnu podršku privredi i bankarskom sektoru u iznosu od oko preko 7% BDP-a, čime smo se dostigli lidersku poziciju u regionu i Evropi. Zakonom o budžetu za 2010. godinu planirali smo garancije za podršku privredi u iznosu od 140 mil. eura. Na taj način izbjegli smo direktnu budžetsku pomoć, obezbijedili veću transparentnost javnih finansija i smanjili budžetske rashode usljed ukidanja subvencija crnogorskim preduzećima.
Podrška bankarskom sistemu, kroz obezbjeđivanje garancija za kreditnu podršku kod međunarodnih finansijskih institucija Evropske investicione banke i Njemačke banke za razvoj (KFW), u iznosu od 141 mil. eura prva je inicijativa takve vrste koju je zatražila neka zemlja. Kreditna sredstva koristilo je ukupno 8 crnogorskih banaka. Očekujemo da će, u prvoj polovini godine, sredstva povući i ostale banke.
Obezbijeđena je dnevna likvidnosti državnog trezora i poboljšana likvidnost privrede.
U cilju daljeg unapređenja poslovnog ambijenta i popravljanja likvidnosti, prije svega, malih i srednjih preduzeća, u 2009. godini, donijeli smo smo i izmjene Zakona o porezu na dobit. Ukinuli smo obavezu plaćanja poreza na dobit pravnih lica u vidu mjesečnih akontacija. Na taj način ostavljeno je više novca preduzećima za poboljšanje likvidnosti i korišćenje za potrebe biznisa. Ostali smo pri daljem smanjenju poreza na dohodak fizičkih lica sa 12% na 9% i izjednačili poreske stope za akontativno plaćanje za sve izvore dohotka na 9%. To je predstavljalo značajno poresko rasterećenje za preduzetnike i one koji se bave dodatnom djelatnošću.
Da bi izbjegli negativan efekat novih poreskih rješenja na privatni sektor, smanjili smo doprinose na teret poslodavca, čime smo smanjili njihovo ukupno davanje (bruto i doprinosi poslodavca) i time stvorili prostor za korigovanje neto zarada i da se smanjenje zarada podijeli između poslodavca i zaposlenog.
Takođe, Vlada je u cilju poboljšanja likvidnosti opština i prvrede, postavila model prema kojem će opštine svoje obaveze prema privredi izmirivati preuzimanjem poreskog duga, a koji se od 1. aprila 2010. godine može plaćati u devet mjesečnih rata.
Vlada je u aprilu 2010. godine usvojila Uredbu o odloženom plaćanju poreza na dobit pravnih lica, kojom je data mogućnost poreskim obveznicima da dospjeli dug plate u šest jednakih mjesečnih rata. Osim toga, kao mjeru podrške privredi omogućili smo i odloženo plaćanja carinskog duga.
Aktiviranjem Investiciono razvojnog fonda, po ugledu na najbolje evropske prakse, uspostavljen je moderan mehanizam za dodatno poboljšanje likvidnost privrede i pokretanje malog i srednjeg biznisa. Fond će pružiti podršku infrastrukturnim i projektima regionalnog razvoja, ekološkim projektima, mikro, malim i srednjim preduzećima, aktivnoj politici zapošljavanja i dr.
U vremenu ekonomske krize, koja je pogodila najviše industriju čelika i aluminijuma, naš najveći prioritet bili su privredni subjekti i zaposleni u njima. To je podrazumijevalo optimizaciju i restrukturiranje velikih industrijskih sistema. I upravo zbog toga, država je kroz kreditne garancije i reprogram dugova omogućila pomoć, koja će biti nadoknađena kroz njeno vlasničko učešće i kontinuiranu proizvodnju uz povraćaj kapitala.
Očekujemo da će mjere Vlade u 2010. godini doprinijeti oporavku sektora industrije i privrede uopšte.
PR SLUŽBE
MINISTARSTVA FINANSIJA I MINISTARSTVA EKONOMIJE