Cilj Evropskog istraživačkog savjeta kao dijela Okvirnog programa EU za istraživanje i inovacije jeste da podrži najbolje istraživače u Evropi u svim naučnim oblastima, da promoviše granična istraživanja (frontier research) i da podstakne rad već etablirane, ali i nove generacije vrhunskih istraživača. ERC funkcioniše prema principima istraživanja "usmjerenih ka radoznalosti" (curiosity-driven research) i "odozdo prema gore" (bottom-up research), omogućavajući istraživačima da prepoznaju nove mogućnosti u bilo kojoj oblasti istraživanja. Akcenat je na finansijskoj podršci inovativnih predloga sa razrađenim kvalitetnim naučnim idejama i povećanju vidljivosti najboljih evropskih istraživača, zbog čega se ERC projekti kolokvijalno nazivaju i naučnim Oskarima.
ERC, osnovan 2007. godine u okviru Sedmog okvirnog programa EU-a za istraživanje i inovacije, prvo je panevropsko tijelo za finansiranje graničnih istraživanja čiji je cilj poboljšati dinamičnost, kreativnost i izvrsnost evropske nauke. Misija ERC-a je da putem atraktivne i dugoročne finansijske podrške izvrsnim istraživačima i njihovim timovima u Evropi i šire omogući visokorizična inovativna istraživanja sa naučnom izvrsnošću kao glavnim kriterijumomm. To osigurava usmjeravanje sredstava u nova i perspektivna područja istraživanja uz visok stepen fleksibilnosti. Konačno, ERC želi da učini evropsku istraživačku bazu spremnijom za odgovor na potrebe znanjem baziranog društva i pruži Evropi mogućnosti u graničnim istraživanjima koja su neophodna za suočavanje sa globalnim izazovima.
Finansijska podrška ERC-a dostupna je istraživačima svih nacionalnosti koji mogu boraviti u bilo kojoj zemlji svijeta u trenutku prijave. Međutim, domaća institucija (host institution) mora biti u državi članici EU ili državi pridruženoj Okvirnom programu (Associated Country). Aplikanti moraju dokazati originalnost i inovativnost istraživanja, kao i ambiciju i izvodljivost predloga istraživanja.
U svom djelovanju ERC je autonomno tijelo, ali odgovara Evropskoj komisiji koja osigurava finansiranje, usvaja godišnje programe rada ERC-a i imenuje članove Naučnog savjeta. Naučni savjet ERC-a, koji čine ukupno 21 izvanredni naučnik iz cijele Evrope, je tijelo koje donosi odluke, strategiju finansiranja, dogovara godišnje programe rada, metodologiju odabira evaluatora, a osigurava i komunikaciju sa naučnom zajednicom.
U Evropskom istraživačkom savjetu postoje 3 glavne šeme finansiranja:
Osim glavnih šema finansiranja, postoje i dvije dodatne finansijske inicijative:
Sredstva se mogu koristiti za:
Od 2007. godine ERC je dodijelio oko 9 500 finansijskih podrški iz svojih osnovnih šema pojedincima naučnicima sa sjedištem u više od 800 institucija u Evropi. Naučne publikacije istraživača koje finansira ERC imaju sedam puta veću vjerovatnoću da će biti u prvih 1 % kategorija najviše citiranih. Dobitnici ERC-a osvojili su istovremeno i ostale prestižne nagrade, uključujući 6 Nobelovih nagrada, 4 Fields medalje i 5 Wolf nagrada. Do sada je objavljeno više od 150 000 članaka u naučnim časopisima. Više od 6 100 članaka među prvima je 1 % visoko citiranih prema podacima Scopusa 2018. Svaki primalac ERC finansijske podrške zapošljava u prosjeku 6 članova tima što doprinosi obrazovanju nove generacije izvanrednih istraživača. Trenutno više od 70 000 postdoktoranata, doktoranata i drugog osoblja radi u njihovim istraživačkim timovima. Više od 70-80 % projekata procijenjenih u nezavisnoj studiji napravilo je naučni proboj ili veliki napredak, dok je oko 25 % njih dalo doprinos koji je u porastu.