Nakon usvajanja glavnog radnog programa Horizont Evropa za 2021-2022. godinu, Evropska komisija je objavila prve pozive u okviru horizontalne oblasti „Širenje učešća i jačanje Evropskog istraživačkog prostora“, među kojima je dugo očekivani specijalni tvining poziv za Zapadni Balkan.
Ova horizontalna oblast programa Horizont Evropa usmjerena je na izgradnju istraživačkih i inovacionih kapaciteta određenih zemalja koje se u tom pogledu sporije razvijaju u odnosu na ostale.
U okviru Radnog programa navedene horizontalne oblasti, svi pozivi su grupisani u tri takozvane „Destinacije“:
Destinacija 1 - Poboljšani pristup izvrsnosti
Destinacija 2 - Privlačenje i mobilizacija najboljih talenata
Destinacija 3 - Reformisanje i unapređenje istraživačkog i inovacionog sistema EU
Za pomenuti dvogodišnji period, za oblast Širenje učešća i jačanje Evropskog istraživačkog prostora, opredijeljeno je 934,75 miliona EUR, a ključne šeme obuhvataju:
Udruživanje (Teaming) – podrška kreiranju novih ili jačanju postojećih centara izvrsnosti kao bitnih mehanizama za stimulisanje istraživačke izvrsnosti, privlačenje novih investicija i sprovođenje reformi nacionalnih istraživačkih i inovacionih sistema, kroz blisko i strateško partnerstvo sa vodećim inostranim institucijama.
Poziv je otvoren 29. juna, krajnji rok 05. oktobar 2021. g. (prva faza), 08. septembar 2022. g. (druga faza)
Ukupan budžet: 180 miliona eura
Tvining (Twinning) – ima za cilj da poboljša umrežavanje između istraživačkih institucija u naučnom pogledu manje razvijenih zemalja (widening countries) i vodećih institucija iz EU, kroz povezivanje sa najmanje dvije istraživačke institucije iz dvije različite države članice EU ili pridružene zemlje. Ova šema doprinosi razvoju izvrsnosti u odabranom domenu istraživanja i inovacija, jačanju vidljivosti istraživačkih institucija i univerziteta i unapređenju vještina osoblja istih.
Poziv se otvara 20. jula 2021. g., krajnji rok 18. januar 2022. g.
Ukupan budžet: 149 miliona eura
Očekuje se finansiranje oko 100 projekata
Specijalni Tvining poziv za zemlje Zapadnog Balkana (Twinning Western Balkans Special) - od posebne važnosti za crnogorsku istraživačku zajednicu, koja ima veću mogućnost da povuče sredstva u odnosu na ostale pozive programa Horizont Evropa.
Poziv je otvoren 29. juna, krajnji rok 05. oktobar 2021. g.
Ukupan budžet: 21 milion eura
Očekuje se finansiranje oko 14 projekata
ERA predsjedavanje (ERA Chairs) – podrazumijeva podršku istraživačkim institucijama da privuku i zadrže kvalitetan istraživački kadar i pomognu izvrsnim naučnicima i istraživačkim timovima da značajno doprinesu ključnim promjenama u svojoj oblasti, u cilju sprovođenja strukturnih i kvalitativnih promjena usmjerenih na istraživačku izvrsnost institucije u datoj oblasti.
Poziv je otvoren 29. juna, krajnji rok 15. mart 2022. g.
Ukupan budžet: 80 miliona eura
Ostali otvoreni pozivi u okviru Destinacije 1 su:
Evropska inicijativa za izvrsnost: Jačanje kapaciteta za izvrsnost u ustanovama visokog obrazovanja i odgovarajućim ekosistemima
Poziv je otvoren 29. juna, krajnji rok 4. novembar 2021. g.
Ukupan budžet: 30 miliona eura
Podrška za kreiranje politika za istraživanje i inovacije na Zapadnom Balkanu
Poziv je otvoren 29. juna, krajnji rok 29. septembar 2021. g.
Ukupan budžet: 5 miliona eura
Otvoreni poziv u okviru Destinacije 2 je:
Era stipendije — Era Fellowships
Poziv je otvoren 29. juna, krajnji rok 12. oktobar 2021. g.
Ukupan budžet: 8 miliona eura
Za više informacija o svim otvorenim i budućim pozivima pogledajte:
U periodu od 28. juna do 9. jula 2021. godine Evropska komisija organizuje info dane koji su posvećeni programu Horizont Evropa, a Info dan posebno posvećen oblasti Širenje učešća i jačanje Evropskog istraživačkog prostora održaće se 9. jula 2021. godine. Za učešće na info danu nije neophodna prethodna registracija.
Na događaju će biti predstavljene ključne informacije i pojašnjenja koje se odnose glavne uslove poziva, u cilju podsticanja organizacija i istraživača da se prijave na pozive, a učesnici će imati prilike da se informišu i o novinama koje donosi program Horizont Evropa.
Takođe, podsjećamo i da Ministarstvo prosvjete, nauke, kulture i sporta, 8. jula 2021. godine organizuje Info dan na kojem će predstaviti specijalni tvining poziv za Zapadni Balkan, imajući u vidu da je od posebnog značaja za crnogorsku istraživačku zajednicu. Zainteresovani učesnici se mogu registrovati na sljedećem LINK-u.
Nacionalne kontakt osobe za oblast Širenje učešća i jačanje Evropskog istraživačkog prostora:
Milena Milonjić, e-mail: milena.milonjic@mpnks.gov.me
Lidija Vukčević, e-mail: lidija.vukcevic@mpnks.gov.me
Kontakt osoba na Univerzitetu Mediteran: prof. dr Snežana Šćepanović,
e-mail: snezana.scepanovic@unimediteran.net
U okviru prethodnog okvirnog programa, Horizont 2020, mjere širenja učešća značajno su doprinijele pokretanju naprednih reformi i promjena u nacionalnim istraživačkim i inovacionim sistemima, podsticanju novih partnerstava i uvođenju novih naučnih programa, proširivanju mreža, većem broju međunarodnih publikacija i većem otvaranju uspostavljenih istraživačkih partnerstava.