Informacioni sistem socijalnog staranja (ISSS) je kapitalni projekat crnogorske Vlade i sprovodi se u saradnji sa UNDP. Isti predstavlja okosnicu reforme sistema socijalne i dječje zaštite sa ciljem da se siromašnima i socijalno ugroženima obezbijedi što kvalitetnija socijalna zaštita, kako u dijelu materijalnih davanja, tako i u dijelu usluga socijalne i dječje zaštite. Projekat je podržao izradu novog zakonskog okvira, unapređenje institucionalnih i kadrovskih kapaciteta, uspostavljanje IKT infrastrukture i samog kompleksnog Informacionog sistema, bez koga sprovođenje reforme u praksi ne bi bilo moguće optimalno sprovesti. Sistem je implementiran na 34 fizičke lokacije u Crnoj Gori. Sistem podržava interoperabilnost (automatizovanu razmjenu podataka) sa devet nacionalnih institucija (18 veb servisa): Fond za penzijsko i invalidsko osiguranje, Fond za zdravstveno osguranje, Zavod za zapošljavanje, Uprava za nekretnine, Poreska uprava, Ministarstvo unutrašnjih poslova (centralni registar stanovništva i registar motornih vozila), Ministarstvo prosvjete, Ministarstvo poljoprivede i Veterinarska uprava.
Socijalni e-karton je kompleksni informacioni sistem u okviru kog se sprovode skoro svi postupci u socijalnoj i dječjoj zaštiti:
Materijalna davanja: 19 vrsta materijalnih davanja kao i 11 davanja boračke i invalidske zaštite. Sistem je odgovoran za oko 84,000 pojedinačnih isplata mjesečno, odnosno za preko 70 miliona eura godišnje. Sistem obrađuje kompletan postupak – od podnošenja zahtjeva do utvrđivanja i priznavanja prava odnosno izdavanja pojedinačnih rješenja, obračuna, isplate, revizija i praćenja. Centar za socijalni rad sada funkcioniše po principu „sve na jednom mjestu“ (one-stop shop). Tu su automatski dostupni dokazi za ostvarivanje prava, na osnovu imovinsko-prihodovnog stanja pojedinca ili porodice i drugih dokaza, pa se pravo može ostvariti istog dana kada je zahtjev podnijet. Ilustracije radi, četvoročlana porodica morala je da pribavi čak 36 dokumenata od raznih institucija da bi ostvarila pravo na materijalno obezbjeđenje. Iste su morali ponovo da pribave i dostave centru svakih šest mjeseci radi revizije. Ovo više nije slučaj jer se dokumentacija sada automatski ažurira pa su samim tim i predmeti ažurni što ranje nije bio slučaj.
U ISSS je implementiran i Postupak aktivacije radno sposobnih korisnika materijalnog obezbjeđenja, koji podrazumijeva dvosmjernu komunikaciju centara za socijalni rad i Zavoda za zapošljavanje (Biroa rada) na pokretanju i praćenju postupaka radne aktivacije.
Vođenje slučaja – usluge socijalne i dječje zaštite sa preko 40 postupaka (starateljstvo, porodični smještaj – hraniteljstvo, smještaj u JU socijalne i dječje zaštite, nasilje u porodici, savjetovanje, nadzor nad vršenjem roditeljskog prava, vršnjačko nasilje, itd.). U informacionom sistemu se nalaze kompletni poslovni procesi: prijem, otvaranje slučaja, procjena, planiranje, realizacija plana, monitoring (liste praćenja), evaluacija i ponovni pregled, pokretanje postupaka u okviru vođenja slučaja, zatvaranje slučaja.
U sklopu Informacionog sistema socijalnog staranja (ISSS) uspostavljena je i Jedinstvena elektronska baza za nasilje u porodici, koja uvezuje Ministarstvo finansija i socijalnog staranja (centre za socijalni rad) i Ministarstvo unutrašnjih poslova odnosno Upravu policije. Sada se prijave porodičnog nasilja od Centara za socijalni rad i obavještenja od Uprave policije razmjenjuju na unificiran i automatizovan način, čime je obezbijeđen jedinstveni, standardizovani način evidentiranja slučajeva nasilja u porodici, poboljšan koordinirani rad institucija i postignuta ažurnost u postupanju kod zaštite žrtava.
Javne ustanove za smještaj korisnika - u okviru Faze II (počela u 2016. godini) razvijen je pod-informacioni sistem JU socijalne i dječje zaštite za smještaj korisnika: Dom starih „Grabovac“ Risan, Dom starih „Bijelo Polje“, Dječiji dom „Mladost“, JU „Komanski most“, Centar za djecu i mlade „Ljubovic“ i JU Dom starih “Pljevlja”. Kroz ovaj podsistem JU su povezane sa centrima a kroz isti se rade svi poslovni procesi, koji uključuju kompletan djelokrug rada socijalne, medicinske i pravne službe, apoteku, blagajnu, portirnicu, upravljanje smještajnim kapacitetima ustanove, statistiku, itd.
ISSS sadrži i e-registre: Registar korisnika prava, Registar staratelja, Registar pružalaca usluga PSH/PS, Registar licenciranih pružalaca usluga (dnevni boravci, skloništa, SOS telefoni, ustanove, itd.) i Registar licenciranih stručnih radnika u socijalnoj zaštiti (za koji je nadležan Zavod za socijalnu i dječju zaštitu), kao i dva portala – Portal za materijalna davanja i Portal za poslodavce za podnošenje i procesuiranje zahtjeva za refundacije naknade zarade i naknada zarade za porodiljsko, odnosno roditeljsko odsustvo. Sistem ima i funkcionalnost importa vezano za staračke naknada (Ministarstvo poljoprivrede), subvencija za utrošenu električnu energiju (EPCG) kao i integrisane registre: Teritorijalni registar naselja i Poštanskih adresa.
BI modul za poslovnu analitiku (eng. Business Intelligence) ISSS-a služi za statistiku, izvještavanje i analize podataka generisanih iz ISSS-a i kao alat za kreiranje socijalne politike zasnovane na pouzdanim podacima. Isti se koristi u svakodnevnom radu za mnogobrojne odgovore na zahtjeve za dostavljanje podataka, praćenje indikatora socijalnih trendova, za izradu unificiranih godišnjih izvještaja o radu cetnara i JU za smještaj, i itd. Međutim, prevashodno služi i za praćenje pravovremenosti i provjere kvaliteta postupanja u predmetima u centrima, ali učinka na radu stručnih radnika.
Krajnji cilj ovog kapitalnog projekta je strukturna reforma sistema socijalne i dječje zaštite radi dobrobiti siromašnih i socijalno ugroženih. Ukratko, kroz projekat su ostvareni sljedeći ključni rezultati:
Ostvarena je optimizacija budžetskih izdvajanja za socijalnu zaštitu kroz bolju usmjerenost materijalnih davanja (smanjenje greške uključenosti). Kroz ISSS imamo detaljan uvid u prihodovno-imovinsko stanje i dosije pojedinaca i porodice. Ukidanjem materijalnih davanja onima koji su ih ostvarivali bez valjanog zakonskog osnova, ostvarena je ušteda sredstva za one koji su u stanju socijalne potrebe a nisu pokriveni mrežom socijalne zaštite.
Unaprijeđen je pristup materijalnim davanjima i uslugama socijalne i dječje zaštite, kroz uspostavljanje automatizovanog pribavljanja dokaza za ostvarivanje prava.
Poboljšan je kvalitet i praćenje pružanja usluga socijalne i dječje zaštite, kroz uvođenje vođenja slučaja i cjelokupno upravljanje predmetima na unificiran način u svim centrima.
Sektor socijalne zaštite je reformisan, modernizovan, dok sa druge strane korisnici lakše i bez indirektnih troškova, vezanih za pribavljanje dokaza, ostvaruju prava.
Obezbijeđena je dostupnost podataka i statistike, transparentnost, kvalitet rada, mehanizam za praćenje rada na predmetima.
Kroz projekat je sproveden široki opseg projektnih aktivnosti, koje rezimiramo u okviru tri komponente:
Reforma zakonskog i insitucionalnog okvira – poržana je izrada novog Zakona o socijalnoj i dječjoj zašititi i ključnih podzakonskih akata; uvođenje standarda, reorganizacija i proširenje mreže centara za socijalni rad, izrada novih opisa poslova, sistematizacija i najvažnije re-inženjering procedura/poslovnih procesa u centrima za socijalni rad kao i unificirano postupanje.
Kontinuirana izgradnja kapaciteta – uz Radne timove iz redova stručnih radnika i Ministarstva, za praktičare iz sistema socijalne zaštite, održano je preko 150 radnih sastanaka, radionica, prezentacija, praktičnih i stručnih obuka. Objavljen je priručnik za superviziju kao i priručnik za Vođenje slučaja koji služi kao literatura za polaganje stručnog ispita, neophodnog za licenciranje stručnih radnika. Kroz projekat je obezbjeđena IKT infrastruktura – telekomunikacione mreža, serverska infrastruktura, sistem video nadzora u JU, opremanje cijelog sistema socijalne zaštite (34 lokacije) računarskom opremom uz obezbjeđenja dugoročnih ugovora za održavanje aplikativnog sofvera, servera, hardvera i mreža.
Kontinuirani razvoj novih funkcionalnosti sistema, optimizacija i održavanje ISSS-a.
Po mišljenju stručnjaka, Socijalni e-karton služi kao model u smislu funkcionalnosti i integrisanosti. Takođe, može da služi i kao primjer za dobro osmišljene i efikasno sprovedene strukturne reforme sistema, kao i za pružanje usluga po mjeri građana ali i kao moćna alatka za svakodnevni rad, praćenje učinaka na radu i racionalizaciju potrošnje budžetskih sredstava.
Više informacija na linku: https://www.csrcg.me/index.php/isss-socijalni-karton