Prihodi budžeta u periodu januar – jun 2023. godine iznosili su 1.236.4 mil. € ili 20% procijenjenog BDP-a i veći su za 231,1 mil. € ili 23% u odnosu na planirane, dok su u odnosu na uporedni period 2022. godine veći za 322 mil. € ili 35,2%. U posmatranom periodu zabilježen je rast gotovo svih kategorija prihoda budžeta. Najznačajnija pozitivna odstupanja zabilježena su kod Ostalih prihoda, Prihoda po osnovu poreza na dodatu vrijednost, Prihoda po osnovu poreza na dobit pravnih lica, Doprinosa za obavezno socijalno osiguranje i Donacija i transfera.
Prihodi po osnovu PDV-a do kraja juna mjeseca naplaćeni su u iznosu od 475,6 mil. € što je za 40,3 mil. € ili 9,3% veće u odnosu na planirane i 74,5 mil. € ili 18,6% veće u odnosu na isti period prethodne godine.
Prihodi po osnovu Poreza na dobit pravnih lica naplaćeni su u iznosu od 131,6 mil. € i veći su u odnosu na planirane za 30,2 mil. € ili 29,7%, dok su u odnosu na uporedni period 2022. godine veći za 56,4 mil. € ili 75%. Značajan rast ove kategorije prihoda u odnosu na prethodnu godinu rezultat je prevashodno rasta ekonomske aktivnosti i ostvarenih rezulata privrednih subjekata u prethodnoj godini, poboljšanja poreske discipline, kao i implementacije progresivne stope oporezivanja dobiti.
Ostali prihodi u posmatranom periodu iznosili su 112,8 mil. €, što je za 64,5 mil. € veće u odnosu na planirane, i u odnosu na posmatrani period prethodne godine veći su za 100 mil. €. U okviru ove kategorije prihoda, najznačajniji priliv ostvaren je usljed prekida hedžing aranžmana iz 2021. godine koji je, zaključno sa junom mjesecom iznosio oko 60 mil. € i prenosa sredstava naplaćenih u okviru implementacije projekta „Ekonomskog državljanstva“ u iznosu od 34 mil €.
Kategorija Doprinosa nastavlja kontinuirani rast za obavezno socijalno osiguranje i u junu, a ostvareni su na nivou od 241,4 mil. € što je za 43,6 mil. € ili 22% veće u odnosu na planirane, odnosno 48,8 mil. € ili 25,3% veće u odnosu na uporedni period 2022. godine. Bolja naplata kategorije doprinosa rezultat je efekata implementacije Zakona o reprogamu poreskog potraživanja, ali i uvećane osnove za obračun doprinosa usljed povećanja koeficijenata za zarade zaposlenih u javnom sektoru.
U navedenom periodu značajan rast zabilježen je i kod kategorije Donacije i transferi koji su ostvareni u iznosu od 44,2 mil. €, što je u odnosu na plan veće za 21,7 mil. € i 31,1 mil. € u odnosu na uporedni period 2022. godine. Rast navedene kategorije prevashodno je rezultat izvršene uplate sredstava od strane EU, a po osnovu direktne budžetske podrške za energetsku efikasnost. Navedena sredstva, shodno Finansijskom sporazumu, predstavljaju nenamjenska sredstva koja se mogu koristiti za finansiranje budžetskih potreba.
Prihodi od akciza do kraja juna ostvareni su u iznosu od 136,7 mil. € i veći su u odnosu na planirane za 19,0 mil. € ili 16,1%, odnosno 19,0 mil. € ili 16,1 % u odnosu na isti period 2022. godine. Ova kategorija prihoda bilježi rast prevashodno usljed prestanka implementacije Odluke o umanjenju iznosa akcize za promet bezolovnog benzina i gasnih ulja, a značajan doprinos rastu akciza zabilježen je u posmatranom periodu i kod akcize na duvan i duvanske proizvode.
Najveći doprinos rastu akciza za šest mjeseci 2023. godine zabilježen je kod:
- akcize na duvan i duvanske proizvode, i to u iznosu 43,7 mil. €, što je za 5,2 mil. € ili 13,4%, veće u odnosu na isti period prethodne godine;
- akcize na mineralna ulja i njihove derivate, i to u iznosu 75,1 mil. €, što je za 10,0 mil. € ili 15,4%, veće u odnosu na isti period prethodne godine.
Sa druge strane, prihodi od poreza na dohodak fizičkih lica ostvareni su u iznosu od 25,4 mil. €, što je u odnosu na plan manje u iznosu od 0,8 mil. € ili 3,1% i 18,6 mil. € ili 42,2% u odnosu na isti period prethodne godine. Umanjenje ove kategorije prihoda u odnosu na isti period 2022. godine, prvenstveno je rezultat značajnog uvećanja procenta ustupanja prihoda po osnovu poreza na dohodak fizičkih lica opštinama, shodno Zakonu o izmjenama i dopuni zakona o finansiranju lokalne samouprave koji je stupio na snagu u avgustu prošle godine ('Službeni list Crne Gore', br. 086/72 od 03.08.2022. godine).
Izdaci budžeta za period januar-jun 2023. godine iznosili su 1.067,4 mil. € ili 17,3% procijenjenog BDP-a i u odnosu na planirane manji su za 116,4 mil. € ili 9,8% dok su u odnosu na isti period 2022. godine veći za 92,1 mil. € ili 9,4%.
U strukturi ukupne potrošnje, Tekući budžet izvršen je na nivou od 1030,7 mil €, dok je Kapitalni budžet izvršen na nivou od 36,7 mi €. Posmatrajući glavne kategorije potrošnje, tekući izdaci, u navedenom periodu, realizovani su u iznosu od 473,7 mil. € i u odnosu na planirane manji su za 24,3 mil. € ili 4,9% dok su u odnosu na isti period 2022. godine veći za 74,4 mil. € ili 18,6%. U okviru ove kategorije izdataka najznačajnija izdvajanja su u okviru izdatka Bruto zarade i doprinosi na teret poslodavca u iznosu od 314,6 mil. €, što je u odnosu na plan veće za 10,8 mil. € i 49,6 mil. € u odnosu na uporedni period 2022. godine i koje su realizovane u skladu sa važećim zakonskim propisima i stvarnom obračunu zarada. Nadalje, Transferi za socijalnu zaštitu do kraja juna ostvareni su u iznosu od 391,9 mil. € i veći su u odnosu na planirane za 3,9 mil. € ili 1%, dok su u odnosu na isti period 2022. godine veći za 95,1 mil. € ili 32%, što je dominantno rezultat većeg izvršenja po osnovu prava iz oblasti socijalne zaštite. Za period januar-jun 2023. godine Kapitalni budžet ostvaren je u iznosu od 36,7 mil. €, što predstavlja izvršenje 39% plana..
Rashodi u junu mjesecu 2023. godine iznosili su 193,4 mil. € i manji su u odnosu na plan 1,1 mil. € ili 0,6%, i veći su za 5,1 mil. € ili 2,7% u odnosu na jun 2022. godine.
Najveće odstupanje od plana u junu mesecu je u okviru sljedećih kategorija transfera institucijama, pojedincima, nevladinom i javnom sektoru za iznos od 6,5 mil. €, transfera za socijalnu zaštitu u ukupnom iznosu od 3,9 mil. €, od čega se iznos od 1,3 mil. € odnosi na prava iz oblasti socijalne zaštite, dok se iznos od 2,8 mil. € odnosi na prava iz oblasti penzijskog i invalidskog osiguranja, kao i bruto zarada za iznos od 1,8 mil. €, a shodno stvarnom mjesečnom obračunu zarada .
Odstupanje izvršenja za jun mjesec u odnosu na planirani nivo u okviru transfera institucijama, pojedincima, nevladinom i javnom sektoru, kao i u okviru rashoda za usluge najvećim dijelom odnosi se na sredstva za realizaciju vanrednih parlamentarnih izbora i to kod Ministarstva unutrašnjih poslova i kod Državne izborne komisije.
Odstupanje u okviru transfera institucijama, pojedincima, nevladinom i javnom sektoru najvećim dijelom odnosi se na Ministarstvo nauke i to na aktivnost Podrška Fonda za inovacije, obzirom da je cjelokupan iznos planiran Zakonom o budžetu za 2023. godinu realizovan u prvoj polovini godine.
Rashodi u Kapitalnom Budžetu Crne Gore u junu mjesecu 2023. godine ostvareni su u iznosu od 10 mil. € odnosno 63% plana.
Imajući u vidu realizaciju prihoda i rashoda, u posmatranom periodu ostvaren je suficit budžeta u iznosu od 179,3 mil. €, odnosno na nivou od 2,7% procjenjenog BDP-a. U junu, budžetski suficit iznosio je 59 mil. €.