Prihodi budžeta u 2024. godini
Prema preliminarnim podacima, prihodi budžeta u 2024. godini iznosili su 2.755,1 mil. €, odnosno 37,8% procijenjenog BDP-a (7.279,7 mil. €), što je u odnosu na prethodnu godinu veće za čak 188,6 mil. € ili 7,3%. U poređenju sa planom po rebalansu prihodi budžeta su manji za 17,6 mil. € ili 0,6%.
Izuzimajući prihode jednokratnog karaktera, prihodi budžeta u 2024. godini u odnosu na 2023. godinu veći su za 333,8 mil. € ili 14%.
Prihodi budžeta samo u decembru mjesecu 2024. godine iznosili su 257,3 mil. €, što je u odnosu na isti mjesec prethodne godine veće, i to za 3,5 mil. € ili 1,4%. U poređenju sa planom po rebalansu za decembar mjesec, prihodi budžeta su manji za 25,2 mil. € ili 8,9%. Prihodi budžeta u odnosu na plan po rebalansu manji su usljed nižeg ostvarenja doprinosa za PIO usljed pomenute dinamike naplate ove kategorije prihoda, kao i usljed nižeg ostvarenja donacija, gdje je u pitanju samo vremenska dinamika isplate po osnovu predfinansiranja u okviru Plana rasta, što se može očekivati u već u prvim mjesecima 2025. godine.
Izdaci budžeta u 2024. godini
Izdaci budžeta za period januar – decembar ove godine iznosili su 2.986,0 mil. € ili 41,0% procijenjenog BDP-a. U odnosu na isti period prethodne godine, izdaci su veći 430,5 mil. €, ili 16,8% i najveće odstupanje je kod izdvajanja za isplatu prava iz oblasti penzijskog i invalidskog osiguranja dominantno zbog povećanja minimalne penzije, transfera institucijama i značajnije kod institucija javnog zdravlja, kao i rasta izdvajanja za bruto zarade (usvajanje granskih kolektivnih ugovora kojima su povećane zarade zaposlenih u javnom sektoru u 2023. godini). U odnosu na plan ove godine, izdaci su manji za 22,1 mil. € ili 0,7%, i odraz su dinamike pristizanja obaveza u ovom periodu.
Tekući izdaci u tekućem budžetu u posmatranom periodu ostvareni su u iznosu od 1.149,75 mil. €, što predstavlja 96,7% plana, i veće ostvarenje je dominantno zabilježeno kod kamata na poziciji Kamate nerezidentima, kao i subvencija za proizvodnju i pružanje usluga dominantno kod Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede, dok je manje ostvarenje zabilježeno dominantno kod rashoda za materijal i ostalih izdataka.
Transferi za socijalnu zaštitu ostvareni su u iznosu od 1.008,23 mil. € što predstavlja ostvarenje 100,1% plana i u odnosu na isti period prethodne godine veći su za 183,34 mil. € ili 22,2%. Veće ostvarenje zabilježeno je dominantno na poziciji sredstva za tehnološke viškove kod Fonda rada. Transferi institucijama, pojedincima, nevladinom i javnom sektoru iznosili su 429,41 mil. € i veći su od plana za 9,58 mil. € ili 2,3%. Najznačajnije odstupanje je dominantno ostalih transfera na poziciji transfera opštinama kod Ministarstva finansija.
Kapitalni budžet, koji uključuje budžetske pozicije kapitalnih izdataka, kao i pojedine pozicije u okviru rashoda za usluge i druge pozicije, realizovan je u iznosu od 251,17 mil. €, što predstavlja 106,0% plana kapitalnog budžeta za ovaj period. U odnosu na isti period prethodne godine, njegovo ostvarenje je veće za 62,15 mil. € ili 32,9%.
Posmatrajući decembar mjesec, izdaci iznose 488,6 mil. € i veći su za 179,1 mil. € ili 57,9% od plana. Odstupanje od plana se dominantno odnosi na veće ostvarenje na skoro svim pozicijama Tekućih izdataka koji su ostvareni u iznosu od 158,02 mil. € ili 133,8% plana, zatim Transfera institucijama, pojedincima, nevladinom i javnom sektoru u iznosu od 48,54 mil. € više u odnosu na plan, rezerve u iznosu od 14,98 mil. € više u odnosu na plan i sl.
Kod Tekućih izdataka izdvaja se veće ostvarenje u odnosu na plan kod rashoda za usluge koje su ostvarene u iznosu od 19,91 mil. € što je 204,3% veće u odnosu na plan dominantno na poziciji Bankarske usluge i negativne kursne razlike kod Ministarstva finansija i kod rente dominantno za potrebe zakupa objekata kod Ministarstva vanjskih poslova koja je ostvarena u iznosu od 3,92 mil. € što je za 212,9% veće u odnosu na plan. Takođe, nešto veće ostvarenje u odnosu na plan je zabilježeno i kod Transfera za socijalnu zaštitu koji su ostvareni u iznosu od 93,26 mil. € što je 7,4% veće u odnosu na plan dominantno kod sredstava za tehnološke viškove kod Fonda rada. Veće ostvarenje zabilježeno je i kod Transfera institucijama, pojedincima, nevladinom i javnom sektoru koji su ostvareni u iznosu od 86,07 mil. € ili 129,3% više u odnosu na plan dominantno ostalih transfera na poziciji transfera opštinama kod Ministarstva finansija. Rezerva je ostvarena u iznosu od 25,37 mil. € odnosno 144,2% više u odnosu na plan pri čemu se ističe obezbjeđivanje sredstava za otpočinjanje postupka eksproprijacije nepokretnosti u zahvatu Faze II Aerodroma Tivat na lokalitetima KO Đuraševići i KO Mrčevac u iznosu od 11 mil. €, namirenje potraživanja iz rada i po osnovu rada za sve preostale radnike privrednog društva „Radoje Dakić“ AD – u stečaju koja nijesu izmirena u dosadašnjem toku stečajnog postupka u iznosu od 7,79 mil. € i sl.
Kapitalni budžet u decembru mjesecu ostvaren je na niovu od 93,91 mil. € što predstavlja 225,9% plana i u odnosu na decembar prethodne godine njegovo ostvarenje je veće za 33,37 mil. € ili 35,5%.
Uzimajući u obzir ostvarene prihode i rashode, u posmatranom periodu ostvaren je deficit budžeta u iznosu od 230,9 mil. €, odnosno na nivou od 3,2% procijenjenog BDP-a, što je za 4.5 mil € niže ostvarenje od planiranog. Takođe, u istom periodu ostvaren je suficit tekuće potrošnje u iznosu od 49,9 mil. €, što je u poređenju sa planom, koji predviđa ostvarenje suficita tekuće potrošnje od 34,3 mil. €, za 15,5 mil. € veći od plana. Ostvarenje suficita tekuće potrošnje predstavlja ispunjavanje kriterijuma fiskalne odgovornosti, odnosno tzv. zlatnog fiskalnog pravila koje definiše da nivo tekućih izdataka i transfera treba da bude niži od tekućih prihoda i donacija, odnosno da se država zadužila isključivo samo za potrebe finansiranja kapitalnih projekata i otplate duga. U decembru mjesecu ostvaren je deficit budžeta u iznosu od 231,3 mil €.