Evropa se suočava sa velikim društvenim, ekološkim i ekonomskim problemima koje je dodatno pogoršala kriza izazvana koronavirusom. Kako bi se što efikasnije oporavila, Evropi je potreban snažan, dinamičan i kreativan ljudski kapital u istraživanju sa pravom kombinacijom istraživačkih i prenosivih vještina koje će odgovarati budućim potrebama tržišta rada, preko inovacija pretvarajući znanje i ideje u proizvode i usluge za ekonomsku i širu društvenu korist.
U tom kontekstu, Unija mora nastaviti da ulaže napore kako bi privukla i zainteresovala mlade za istraživačku karijeru, promovisala svoju privlačnost za vrhunske talente i istraživače iz cijelog sveta, te zadržala sopstvene izvrsne istraživače. Upravo su Marija Sklodovska Kiri Akcije (MSCA), od svog osnivanja 1996. godine, glavni instrument Evropske unije za doktorska i postdoktorska usavršavanja mladih i kreativnih istraživača. U prethodnom programskom periodu, između 2014. i 2020. godine, putem MSCA finansirano je 65 hiljada istraživača u Evropi i šire, te je finansirano preko hiljadu međunarodnih inovativnih doktorskih mreža i programa.
Prepoznatljivost i značaj MSCA na evropskom i globalnom nivou vidljivi su u primjeni njenih osnovnih principa:
- Fokusiranost na izvrsnosti u istraživanju u svim aspektima, na nivou istraživača, organizacije, istraživačkog prostora u cjelini, finansirajući projekte od osnovnih istraživanja do inovacionih usluga za sve naučne oblasti i istraživačka područja (bottom-up princip).
- Podrška individualnim istraživačima u svim fazama karijere omogućavajući dalje usavršavanje i razvoj karijere kroz doktorske i postdoktorske projekte.
- Značaj fizičke međunarodne mobilnosti za istraživače, uz podsticanje međusektorske i interdisciplinarne mobilnosti koja omogućava istraživačima rad u vrhunskim istraživačkim grupama i istraživačkom okruženju, kao i podsticanje virtualne mobilnosti kao dopune fizičkoj mobilnosti.
- Promocija međunarodne i međusektorske saradnje kroz kolaborativne projekte koji omogućavaju organizacijama uspostavljanje strateške saradnje, inovativnih doktorskih mreža, platformu za razmjenu najbolje prakse i znanja u istraživanju unutar i izvan Evrope, u akademskom i neakademskom sektoru.
- Zasnovano na Povelji za istraživače i Kodeksu za zapošljavanje istraživača, promoviše se otvoreno, transparentno i na zaslugama zasnovano zapošljavanje istraživača, te osiguranje atraktivnih uslova rada za podsticanje radnih mjesta u nauci, sa naglaskom na ostvarivanje jednakih mogućnosti i inkluzivnosti (rodna ravnoteža i dodatna podrška istraživačima sa invaliditetom).
- Podržavanje koncepta otvorene nauke i odgovornog istraživanja i inovacija kroz integrisanje rodne i etičke dimenzije, osiguravanje otvorenog pristupa rezultatima istraživanja, te uključivanje društva u cjelini sa ciljem promocije nauke.
- Promocija održivih rezultata istraživanja u skladu sa Evropskim zelenim planom i ciljevima održivog razvoja Ujedinjenih nacija, te doprinos predanosti Evropske komisije u rješavanju klimatskih i ekoloških izazova.
- Promocija sinergije sa evropskim razvojnim i strukturnim fondovima, kao i sa drugim evropskim programima i inicijativama poput Erasmus+ programa, EURAXESS inicijative.
Navedeni principi MSCA ostvaruju se putem sledećih aktivnosti:
- MSCA doktorske mreže koje se sastoje od konzorcijalnih projekata koji formiraju doktorske programe sa ciljem zapošljavanja i osposobljavanja kreativnih, preduzetničkih i inovativnih doktorskih studenata.
- MSCA postdoktorske stipendije koje omogućavaju postdoktorandima jačanje kreativnog i inovativnog potencijala na ličnim istraživačkim projektima kroz međunarodnu, interdisciplinarnu i međusektorsku mobilnost.
- MSCA razmjena osoblja uključenog u istraživanje, koja promoviše inovativnu međunarodnu, međusektorsku i interdisciplinarnu saradnju organizacija iz i van Evrope, sa ciljem razmjene znanja i ideja u svim fazama inovacionog i istraživačkog ciklusa.
- MSCA COFUND koji omogućava sufinansiranje regionalnih, nacionalnih i međunarodnih doktorskih i postdoktorskih programa mobilnosti sa ciljem širenja MSCA principa na institucionalni nivo.
- MSCA i građani koji putem Evropske noći istraživača omogućavaju javni angažman istraživača i promovisanje rezultata stipendiranih istraživača sa ciljem podizanja svjesti društva o radu naučnika i važnosti njihovih rezultata za društvo, te promovisanja naučne karijere.
Novi evropski prostor za istraživanje i inovacije zasnovan je na izvrsnosti, konkurentnosti, te otvorenosti i usmjerenosti na nove talente. U svrhu unapređenja Evropskog istraživačkog prostora, MSCA kontinuirano doprinosi jačanjem mobilnosti i slobodnog protoka znanja i istraživačkog talenta, izvrsnog osposobljavanja istraživača i jačanja ljudskog kapitala, ostvarivanja izvrsnih uslova istraživanja putem međunarodnih, međusektorskih i interdisciplinarnih projekata.