Ministar ekonomskog razvoja Jakov Milatović govorio je danas na 30. Ekonomskom forumu u Poljskoj, u okviru panela “Razvoj infrastrukture – put ka bližoj saradnji i jačanju zajedničkog tržišta ne samo na Balkanu”.
Prije deset godina bilo je teško i zamisliti da se lideri Zapadnog Balkana sastaju i pričaju o infrastrukturi i infrastrukturnim projektima. Danas, to je već normalna stvar i smatram da se krećemo u dobrom pravcu ali činjenica je da smo izgubili cijelu deceniju. Da je Zapadni Balkan u EU, sada bismo vjerovatno pričali ne o “via Carpatia” već o “via Adriatica”, konektujući tako Poljsku sa geografski najbližim morem a to je Jadransko more”, saopštio je ministar u svom izlaganju dodajući da je on jedini predstavnik Zapadnog Balkana u ovoj diskusiji te da će govoriti ne samo u kontekstu Crne Gore već i u kontekstu cijelog Regiona koji je trenutno najmanje integrisan.
Milatović je kazao da postoje tri razloga zbog čega je Zapadni Balkan najmanje infrastrukturno integrisan. Prvi je institucionalni kapacitet. “Prije nego što sam postao ministar radio sam u Evropskoj banci za rekonstukciju i razvoj na studiji koja je ocjenjivala institucionalni kapacitet svih zemalja centralno-istočne Evrope u smislu kako one pripremaju infrastrukturne projekte i došli smo do zaključka da postoje tri grupe zemalja – one koje to rade dobro poput Poljske, Mađarske i Baltičkih zemalja, zatim one sa srednjim institucionalnim kapacitetom kao što su Grčka, Rumunija, Bugarska i Hrvatska i one sa ograničenim kapacitetima, a to su zemlje Zapadnog Balkana” naveo je ministar.
Drugi razlog slabe integracije jeste koordinacija između samih zemalja Zapadnog Balkana. Ovdje je Berlinski proces dao značajan doprinos u dijelu osnivanja tzv. transportne zajednice koja sada koordinira infrastrukturne projekte u našim zemljama i radi na boljoj koordinaciji sa Evropskom komisijom i to je jedna pozitivna stvar koja je odmah dala rezultate.
Finansije su treći razlog – gotovo sve zemlje Zapadnog Balkana imaju ograničeni kapacitet kada je u pitanju finansiranje. EU i njena uloga je bila ovdje od velike pomoći jer je kreiran takozvani Investicioni fond za Zapadni Balkan, u okviru Berlinskog procesa, koji podržava infrastrukturne projekte. Naravno, to nije dovoljno.
Kako bi se zemlje Zapadnog Balkana bolje i brže povezale sa EU sva tri preduslova moraju da budu ojačani.
Ministar Milatović je komentarisao i to kako se naš Region nalazi u čudnoj situaciji – prije 50 godina ovaj Region je upravo bio jedini u kojem nijesu postojale granice da bi danas bila situacija takva da jedino u ovom Regionu u Evropi postoje granice.
On je takođe ukazao i na to da je Hrvatska, zemlja od 4 miliona ljudi, koja je poslednja pristupila EU dobila paket podrške od 22 milijade eura, a da cijeli region Zapadnog Balkana od 6 zemalja i populacije od 20 miliona 9 milijardi eura jer nije dio EU. “Crna Gora je, prošle godine, poslije tridesetogodišnje vladavine jedne partije dobila novu Vladu i mišljenja sam da upravo sadašnji lideri Zapadnog Balkana mogu i moraju uraditi više kako bi se ubrzao proces integracija.”
Vezano za temu panela ministar Milatović je pomenuo i loš primjer prethodne crnogorske Vlade koja je potpisala ugovor sa kineskom kompanijom za izgradnju autoputa u iznosu od 1 milijardu dolara (valuta koja nije zvanična u Crnoj Gori) što predstavlja 20% BDP Crne Gore i kamatnom stopom od 2% da bi sagradila put od 40 km, po 25 miliona za jedan kilometar.
Poziv za učešće ministru Milatoviću uputio je Zigmunt Berdychowski, predsjedavajući Ekonomskog foruma, a organizator ovog važnog događaja je Fondacija Instituta za istočne studije. Ovaj trodnevni događaj čija je tema “Evropa u potrazi za liderstvom” ima misiju stvaranje povoljne klime za razvoj političke i ekonomske saradnje između država članica EU i njihovih susjeda.