Uzimajući u obzir da je saradnja sa nadležnim carinskim službama jedna od važnih karika u lancu kontrole uvoza bilja, biljnih proizvoda i objekata pod nadzorom, u organizaciji Marije Antelj iz Odsjeka za obuke i praćenje stručnog usavršavanja Uprave carina, Odsjek za zdravstvenu zaštitu bilja Uprave za bezbjednost hrane, veterinu i fitosanitarne poslove održao je edukaciju nadležnih carinskih inspektora o novim propisima iz oblasti zdravlja bilja.
Edukacija je održana 13. februara 2024. godine u prostorijama Uprave carina.
Akcenat edukacije je dat na uvoz roba koje do sada nisu bile predmet kontrole fitosanitarnih inspektora sa aspekta rizika za zdravlje bilja, kao što su mašine i vozila koji se upotrebljavaju u poljoprivredi ili šumarstvu, a koje su već korišćene u ove svrhe. Naime, u skladu sa novim režimom zdravlja bilja u Evropskoj uniji, Regulativom (EU) 2019/2072 je propisano da navedene vrste roba mora da prati fitosanitarni sertifikat kojim se potvrđuje da su mašine i vozila očišćeni i slobodni od zemlje i ostataka bilja, kako bi se spriječilo eventualno unošenje opasnih karantinski štetnih organizama na teritoriju Evropske unije. Navedena Regulativa je prenešena i u crnogorski propis Liste štetnih organizama bilja, biljnih proizvoda i objekata pod nadzorom („Sl.list CG, br.111/2023), kao obaveza na putu pridruživanja Evropskoj Uniji i u cilju zaštite teritorije Crne Gore od unošenja veoma štetnih karantinskih organizama.
Na edukaciji je istaknuto da se zahtjevi za uvoz bilja, biljnih proizvoda i objekata pod nadzorom ne mogu posmatrati sami za sebe, već se moraju istovremeno pratiti i njihove tarifne oznake i država porijekla. S tim u vezi dogovoreno je da se u cilju implementacije novih propisa organizuje sastanak i sa nadležnim sektorom Uprave carina koji je zadužen za carinsku tarifu kako bi se spisak roba sa odgovarajućim carinskim tarifama koje podliježu fitosanitarnoj kontroli dodatno uskladio.
Jedna od veoma važnih fitosanitarnih mjera radi sprečavanja unošenja opasnih karantinskih štetnih organizama je zabrana unošenja veoma rizičnog bilja, što je propisano Listom III.A. Dio I propisa Liste štetnih organizama bilja, biljnih proizvoda i objekata pod nadzorom („Sl.list CG, br.111/2023) u skladu sa Regulativom (EU) 2019/2072 i Pravilnikom o fitosanitarnim mjerama za unošenje bilja i biljnih proizvoda koji predstavljaju neprihvatljiv rizik od štetnih organizama ("Sl. list CG", br. 135/2022, 32/2023, 56/2023, 84/2023 i 111/2023) u skladu sa Regulativom (EU) 2018/2019, s tim da su u propisima i nacionalne prelazne odredbe kako se ne bi stvarale trgovinske barijere između članica CEFTA sporazuma.
Odsjek za zdravstvenu zaštitu bilja je dodatno apelovao na carinske inspektore da prilikom kontrole uzmu u obzir i rizik od ilegalnog unošenja bilja, biljnih proizvoda i objekata pod nadzorom sa akcentom na sjemena i pesticide putem putničkog saobraćaja. Akcenat je dat i na kontrolu unošenja bilja i biljnih proizvoda u skladu sa članom 5 Pravilnika o bližim uslovima za unos pošiljki proizvoda životinjskog porijekla i hrane za kućne ljubimce koju unose putnici kao ličnu pošiljku ("Sl. list CG", br. 45/2017 i 66/2023), kojim je definisana količina bilja i biljnih proizvoda koji se mogu unositi u Crnu Goru kao male količine za ličnu potrošnju, ako se koriste za neindustrijske ili nekomercijalne svrhe ili se koriste tokom putovanja, pod uslovom da su porijeklom iz država ili dijela država iz kojih uvoz nije zabranjen.