Predstavnici Ministarstva ekologije, održivog razvoja i razvoja sjevera, predvođeni državnim sekretarom, dr Zoranom Dabetićem obišli su, tokom studijske posjete Kraljevini Španiji, koja je organizovana od 7. do 11. oktobra 2024. godine kroz IPA projekat "Priprema projekata za oblast životne sredine i klimatskih akcija u Crnoj Gori", više javnih preduzeća koja upravljaju vodnim resursima.
Drugog dana studijske posjete predstavnike crnogorskih institucija ugostio je menadžment Javnog preduzeća „Canal de Isabel II“, odgovoran za upravljanje kompletnim sistemom vode u Zajednici Madrida.
Na sastanku je prezentovan institucionalni model jednog od najvećih i najstarijih javnih preduzeća u Španiji, čija je misija da obezbijede održivo i efikasno upravljanje vodnim resursima, uz potpunu transparentnost prema javnosti.
Kompanija pokriva cijeli ciklus upravljanja vodom, što uključuje zahvatanje, distribuciju, tretman, prečišćavanje i ponovnu upotrebu regenerisane vode za navodnjavanje parkova i poljoprivrednih zemljišta. Time se postiže racionalizacija potrošnje pijaće vode, koja je deficitarna na teritoriji Zajednice Madrida.
Posebna pažnja posvećena je mogućnostima korišćenja EU fondova u cilju unapređenja ukupnog sistema upravljanja vodnim resursima.
Takođe, tim javnog preduzeća izrazio je spremnost za intenziviranje buduće saradnje.
Predstavnici Ministarstva, predvođeni državnim sekretarom Dabetićem, nadomak Sevilje, posjetili su i španski centar „Centro de las Nuevas Tecnologias del Agua – CENTA“ (Centar za nove tehnologije voda), specijalizovan za istraživanje, razvoj i primjenu tehnologija vezanih za vode.
Nakon uvodnog obraćanja direktorice CENTA, učesnici studijske posjete su upoznati sa djelokrugom rada Centra, istaknuvši da ova organizacija funkcioniše na principu istraživačkog centra i predstavlja određenu vrstu platforme za transfer znanja i tehnologija u dijelu prečišćavanja otpadnih voda manjih razmjera.
U tom dijelu, predstavnici Ministarstva obišli su teren i tom prilikom se upoznali sa različitim inovativnim procesima i metodologijama prečišćavanja otpadnih voda. Ujedno, Centar služi i kao postrojenje za prećišćavanje otpadnih voda koje dolaze iz obližnjih naselja, kao i realizacija projekata u saradnji sa različitim međunarodnim institucijama, u cilju unapređenja prakse upravljanja vodom.
Nakon obilaska lokacije, organizovana je interaktivna diskusija kojoj je, pored predstavnika CENTA-e i Ministarstva, prisustvovao i menadžer Agencije za zaštitu životne sredine i upravljanje vodama Andaluzije, koji je dao predlog o potpisivanju Memoranduma o budućoj saradnji.
Tom prilikom, učesnici su u pratnji „Emasagra“ tima obišli postrojenje za vodosnabdijevanje sa Centrom za vodnu inteligenciju i klimatske krize, koji služi za praćenje rada cjelokupnog sistema, sa misijom očuvanja vodnih resursa i unapređenja usluga uz najviše ekološke standarde.
U tehnološkom centru se zalažu za digitalnu transformaciju operacija i procesa u oblasti upravljanja kompletnim ciklusom vode, kako bi se suočili sa budućim izazovima klimatskih promjena. Centar, u realnom vremenu, upravlja resursima i uslugama kompletnog ciklusa voda, što omogućava optimizovan i agilan odgovor svih službi.
Nakon sistema za pijaću vodu, učesnici su obišli postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda koje koristi tehnologiju sa aktivacionim muljem, primjenjivu za različite veličine naselja, različita opterećenja otpadnih voda i u različitim klimatskim uslovima.
Petog dana studijske posjete učesnici su obišli Javno preduzeće „EMASA“ (Empresa Municipal Aguas de Málaga) za upravljanje vodosnabdijevanjem i otpadnim vodama u Malagi.
Ovo preduzeće upravlja cjelokupnim vodenim ciklusom grada, uključujući obradu vode za piće sa distribucijom, prečišćavanje, sanitaciju i ponovno korišćenje otpadnih voda. EMASA koristi kombinaciju površinskih izvora vode i desalinizaciju kao ključne metode za snabdijevanje grada vodom, posebno u periodima suše.
Osim vodosnabdijevanja, preduzeće se fokusira na smanjenje ekološkog uticaja kroz inovacije u digitalnoj transformaciji i efikasnijem upravljanju resursima. EMASA je poznata po upotrebi naprednih tehnologija, uključujući pametno mjerenje potrošnje vode i upotrebu dronova za inspekciju kritičnih područja.