U periodu 21-24.6.2024. izvršen je pregled sadržaja klopki na prisustvo odraslih jedinki Drosophila suzukii u zadasima maline u kojima su postavljene ‚‚sirčetne klopke'' na lokalitetima na području Mojkovca (Lepenac) i Bijelog Polja (Kruševo i Nedakusi)
Pregledom sadržaja nađene su dvije ženke u lokalitetu Nedakusi (naslovna slika). U ostalim lokalitetima, za sada nije zabilježeno hvatanje imaga.
Obilaskom terena je uočeno da se, u zavisnosti od sorte, u mnogim lokalitetima malina nalazi ili u fazi berbe ili u fazi kada plodovi počinju da sazrijevaju (slike u galeriji). S obzirom da je počelo hvatanje imaga na području Bijelog Polja, odnosno aktivan let D. suzukii; i da su na većini lokaliteta plodovi već u fazi kada su prijemčivi za napad ili će to ubrzo postati, a pri činjenici da je ova vrsta već odomaćena na sjeveru Crne Gore, očekuje se njena pojava i u drugim lokalitetima, kao moguće povećenje brojnosti. Zbog toga je neophodno preduzeti sve mjere predostrožnosti, u vezi sa čim se reporučuju sledeće mjere borbe:
1. fitosanitarne i agrotehničke:
- korišćenje lovnih klopki (plastične flaše, tegle, kantice sa poklopcem) sa odgovarajućim atraktantom na početku fenofaze zrenja plodova biljaka domaćina je jedna od ključnih mjera za kontrolu ove štetočine; podrazumijeva masovno izlovljavanje postavljanjem velikog broja klopki u zasadu; preporučuje se korišćenje klopki zapremine 250-750 ml; prave se od plastičnih flaša, tegli, kantica sa poklopcem; sa jedne strane se izbuši 4-5 rupa prečnika 5-10 mm; rupe ne bi trebalo da budu veće da atraktant ne bi brzo isparavao i da druge (neželjene) vrste ne bi ulijetale u klopku
- iako se utvrđivanje prisustva imaga može pratiti korišćenjem raznih mirisnih materija (mješavina kvasca, šećera i vode, voćne kaše, jabukovo sirće, vinsko sirće, crno vino, etanol, sirćetna kiselina) najčešće se koristi jabukovo sirće (ima dobra privlačna svojstva, praktično je za korišćenje - ne fermentiše brzo, providno je i u njemu se uhvaćene jedinke lako uočavaju); u jabukovo sirće se dodaje kap deterdženta za suđe da bi se smanjio površinski napon što omogućava da imaga koje ulete u klopku brzo potonu na dno
- u blizini zasada ne bi smjelo da bude biljaka iz spontane flore koje su domaćini D. suzukii;
- neophodno je stalno održavanje higijene zasada; to podrazumijeva kompletnu berbu plodova, a ne samo onih koji su predviđeni za tržište; sitni, neugledni plodovi, prezreli i otpali podovi ili oni koji iz bilo kog razloga ostanu nepobrani predstavljaju siguran i stalan izvor održavanja populacije (ovo je izuzetno značajno ukoliko se u blizini zasada nalaze druge biljke domaćini čiji plodovi ulaze u fenofazu zrenja)
- neophodno je uništavanje svih ovih plodova (nikako sakupljanje na gomile po obodu voćnjaka, u njegovoj blizini ili bacanje u obližnje kontejnere i na đubrišta)
- preporučuje se duboko zakopavanje (najmanje na 30 cm dubine); ima navoda da je efikasno i sakupljanje plodova u plastične kese koje se čvrsto zavežu i ostave izložene direktnoj sunčevoj svjetlosti najmanje 7 dana
- redovna fitosanitarna kontrola i pregled plodova i ambalaže u kojoj se transportuje voće iz domaće proizvodnje kao i plodovi voća i ambalaža iz uvoza (transport napadnutim plodovima i u transportnoj ambalaži je najsigurniji i najbrži način širenja vrste u nova područja)
2. hemijske mjere:
- hemijske mjere mogu doprinijeti smanjenju brojnosti odraslih jedinki, ali ne i jaja i larvi koji se razvijaju u plodu. Ova mjera ima ograničeno dejstvo i najefikasniji momenat za prskanje je neposredno prije i na početku fenofaze sazrijevanja plodova, uz obavezno poštovanje karence:
- primjenjuju se insekticidi sa kratkom karencom
- mogu se primijeniti insekticidi na bazi deltametrina, spinosina koji pružaju zaštitu 7-10 dana (www.eppo.int; www.cabi.org)
- ima navoda da je orijentacioni prag prskanja jedna uhvaćena jedinka u klopki.