Vlada Crne Gore je, na danas održanoj 47. sjednici kojom je predsjedavao premijer mr Milojko Spajić, utvrdila Predlog fiskalne strategije Crne Gore za period 2024-2027. godine, sa Izvještajem o sprovedenoj javnoj raspravi. Na temelju ekonomske politike Crne Gore, strateških opredeljenja i kriterijuma fiskalne odgovornosti, Fiskalnom strategijom prezentovani su ciljevi fiskalne politike, mjere i aktivnosti za postizanje tih ciljeva i makroekonomske i fiskalne projekcije u periodu 2024 - 2027. godine. Cilj fiskalne politike u periodu trajanja mandata 44. Vlade Crne Gore je: predvidiva i podsticajna fiskalna politika koja će doprinijeti povećanju atraktivnosti Crne Gore kao investicione destinacije i povoljnijem poslovnom ambijentu u cilju stvaranja novih izvora ekonomskog rasta, otvaranja novih radnih mjesta i ubrzavanja konvergencije BDP per capita ka prosjeku EU. Imajući u vidu proklamovani cilj o punopravnom članstvu Crne Gore u EU tokom 2028. godine, odgovorno upravljanje javnim finansijama i ispunjavanje ekonomskih kriterijuma za članstvo, kao i usaglašavanje propisa iz domena fiskalne politike sa relevantnom regulativom EU, apsolutni je prioritet prilikom donošenja novih i izmjene postojećih politika. Smanjenje deficita javnih finansija na kratak rok, zaduživanje isključivo za finansiranje kapitalnih projekata, odnosno ostvarenje suficita tekuće budžetske potrošnje, uz kontinuirani rast budžetskih prihoda i optimizaciju tekuće budžetske potrošnje preduslovi su makro-fiskalne stabilnosti.
Shodno osnovnom makroekonomskom scenariju, crnogorska ekonomija će u srednjem roku prosječno godišnje rasti po stopi od 3,7 %, odnosno po godinama 3,8 % u 2024, 4,8 % u 2025, 3,1 % i 3,2 % u 2026. i 2027. godini. Usljed usporavanja pritisaka cijena na evropskom nivou, očekuje se postepeno usporavanje inflacije, koja će prosječno iznositi 3 % u periodu 2025 – 2027. godine. U skladu sa fiskalnim okvirom za isti period, izvorni prihodi budžeta kreću se u rasponu od 2.772,6 miliona eura ili 38,1 % BDP-a u 2024, do 3.081,2 miliona eura ili 35,8 % BDP-a u 2027. godini. Stabilnost prihoda i pored značajnog smanjenja poreskog opterećenja na rad obezbjeđuje se kroz implementaciju novih mjera poreske i politike unapređenja poslovnog ambijenta, jačanja konkurentnosti privrede i unapređenja uslova za privlačenje investicija.
Na drugoj strani, budžetski rashodi centralnog nivoa kreću se u rasponu od 3.009,6 miliona eura ili 41.3 % BDP-a u 2024. godini do 3.364 miliona eura ili 39,1 % BDP-a. Kada je u pitanju upravljanje javnom potrošnjom strategija politike bazira se na: reformi sistema socijalne zaštite u cilju usmjeravanja socijalnih fondova onima kojima je to potrebno i razvoja sistema usluga socijalne zaštite, reformi preduzeća u većinskom vlasništvu države, optimizaciji javne uprave kroz sprovođenje funkcionalnih analiza koje treba da identifikuju oblasti u kojima je neophodno izvršiti racionalizaciju broja zaposlenih i onih oblasti koje zahtijevaju dodatno kadrovsko jačanje u kontekstu zahtjeva iz EU agende i kvalitetnijeg pružanja javnih usluga, reformi sistema zarada u javnom sektoru, kao i zadržavanje visokog nivoa izdvajanja za finansiranje kapitalnih projekata.
Trend snažnog rasta budžetskih prihoda, sa jedne i rast navedenih kategorija javne potrošnje sa druge strane, opredjeljuju nivo budžetskog deficita koji se kreće od 3,54 % BDP-a u 2025. do nivoa od 3,3 % BDP-a u 2027. godini. U tom smislu, u posmatranom periodu nije narušeno fiskalno pravilo, predviđeno Zakonom o budžetu i fiskalnoj odgovornosti, i pored toga što se država odriče jednog dijela prihoda po osnovu smanjenja poreskog opterećenja na rad u korist zaposlenog i poslodavca. Imajući u vidu navedeno, neophodno je napomenuti da se u svim godinama pojekcija ostvaruje suficit tekuće budžetske potrošnje, što govori u prilog tome da država sve svoje tekuće obaveze finansira iz tekućih prihoda, odnosno da se zaduživanje vrši isključivo za potrebe realizacije kapitalnih projekata kojima se daje podrška projektovanom ekonomskom rastu.
Utvrđen je Predlog zakona o potrošačkim kreditima.
Vlada je donijela Odluku o ukidanju saglasnosti za osnivanje slobodne zone „Novi duvanski kombinat“ Podgorica. Imajući u vidu da je usljed obustave proizvodnje došlo do prodaje proizvodnih linija, kao i otpuštanja zaposlenih, ocijenjeno je da su su trajno prestali uslovi po osnovu kojih je dobijena saglasnost na osnivanje Zone i da više ne postoji ekonomska opravdanost za nastavak njenog poslovanja.
Usvojen je II prilog Izvještaju Evropske komisije o Crnoj Gori 2024. koji se odnosi na period 1. IV – 1. IX 2024. U skladu s utvrđenom praksom, u okviru praćenja i analize stanja u procesu evropske integracije, Crna Gora najmanje dva puta godišnje formalno informiše Evropsku komisiju (EK) o ukupnim aktivnostima koje se realizuje na ovom planu. Struktura Priloga prati koncept posljednjeg Izvještaja Evropske komisije za Crnu Goru iz 2023, na način da je usklađena s revidiranom metodologijom proširenja EU i klasterskim pristupom koji grupiše srodna poglavlja u šest tematskih cjelina. Ostaje zastupljen princip da se na detaljan način prikaže stanje pregovora u oblasti političkih i ekonomskih kriterijuma, reforme javne uprave, kao i stanje u pogledu preuzimanja obaveza iz članstva za 33 poglavlja pravne tekovine EU, ali su ove informacije sada grupisane iz perspektive klastera. Prilog koji dostavlja Crna Gora, stoga, predstavlja značajnu polaznu osnovu EK prilikom izrade njenog godišnjeg Izvještaja za Crnu Goru u kojem se konstatuju ostvareni rezultati i daju preporuke za dalje unapređenje stanja. Prema ustaljenom ciklusu izvještavanja koji je zahtijevan od strane Evropske komisije, II prilog Izvještaju Evropske komisije o Crnoj Gori 2024. obuhvata izvještajni period 1. IV – 1. IX 2024. Kad je u pitanju metodologija izrade, proces pripreme Priloga odvijao se uz centralnu koordinaciju od strane Ministarstva evropskih poslova preko pregovaračkih radnih grupa za pregovore u pojedinačnim poglavljima pravne tekovine EU, u okviru kojih su od nadležnih resora i institucija obezbijeđene relevantne informacije i statistički podaci.
Vlada je usvojila Informaciju o projektnim prijavama pripremljenim za podnošenje u okviru 31. poziva tehničke podrške za pripremu projektne dokumentacije i produženog 10. poziva za sufinansiranje investicija za sprovođenje infrastrukturnih projekata kroz Zapadnobalkanski investicioni okvir (ZIO). Dostavljanje projektnih predloga kroz navedene pozive odnosi se na nove ili postojeće projekte u oblasti održivog saobraćaja, čiste energije, digitalne budućnosti, zaštite životne sredine i klimatskih promjena i razvoja ljudskih resursa. Rok za dostavljanje projektnih predloga za oba poziva je 6. septembar 2024. godine, a na oba poziva pristigla je po jedna projektna aplikacija. U prvom roku, ponudu je dostavilo Ministarstvo pomorstva i to: Izrada studija, tehničke, tenderske i dokumentacije za zaštitu životne sredine za nekoliko komponenti u Luci Bar uključujući njeno povezivanje sa željezničkom stanicom Bar. Glavni cilj projekta je da se kroz prvu komponentu unaprijedi dokumentacija radi produbljivanja morskog dna u Luci Bar, širenja putničkog terminala, rekonstrukcije solranih sistema i izgradnje zatvorenog lučkog skladišta. Kroz drugu komponentu je planirana priprema dokumentacije radi poboljšanja ukupnog stanja željezničke mreže u okviru Luke Bar i unapređenja željezničke veze između željezničke stanice Bar i luke Bar u Crnoj Gori. Ukupna vrijednost projekta iznosi 1,62 miliona eura.
U produženom roku projektnu aplikaciju je dostavilo Ministarstvo saobraćaja i to: Dionica Mateševo-Andrijevica – priprema glavnog projekta sa pratećom tehničkom i tenderskom dokumentacijom, nadzor nad pripremom tehničke dokumentacije i izvođenjem radova, i izgradnja dionice. Glavni cilj projekta je ostvarenje pune izgrađenosti i regionalnog povezivanja uz smanjivanje regionalnih neravnomjernosti i povezivanja sa mrežom Trans-evropskih koridora, dostizanje standarda Evropske unije i proklamovanih ciljeva koji se odnose na nesmetan protok ljudi, roba, usluga i kapitala, u skladu sa ciljevima kreiranja jedinstvenog ekonomskog prostora Zapadnog Balkana i približavanja regiona tržištu EU. Ukupna procijenjena vrijednost projekta je 604,6 miliona eura, dok je kroz ovaj poziv planirano podnešenje projektne prijave u iznosu od 144 miliona eura. Pored toga, predviđeno je da nacionalno izdvajanje iznosi 153,1 milion eura, dok je kreditno zaduženje kod vodeće međunarodne finansijske institucije Evropske banke za obnovu i razvoj (EBRD) procijenjeno na 200 miliona eura.
Data je saglasnost za izvođenje pripremnih radova za građenje složenog inženjerskog objekta tj. izradnju puta petlja „Veruša" - Lopate dužine cca 3,2 km. Planirana saobraćajnica predstavija dionicu regionalnog puta Gusinje/Plav – Veruša, preko koje se ostvaruje povezanost regionalnog puta R-13 Bioče – Mateševo – Kolašin sa auto-putem Bar – Boljare. Investitor radova je Uprava za saobraćaj, a Glavni projekat izgradnje puta izrađen na osnovu Urbanističko – tehničkih uslova broj: 08-9990/11-2022 od 19.01.2023. godine, izdatih od Ministarstva ekologije, prostornog planiranja i urbanizma. Osnovna trasa saobraćajnice je dužine cca 3,2 km i širine kolovoza 6,60 m, sa koje je projektovano više pristupnih puteva za prilaze naseljima sa više stambenih objekata male gustine naseljenosti, kao i četvorokraka raskrsnica koja ujedno predstavlja mjesto uklapanja nove trase u trasu regionalnog puta R-13. Pripremni radovi obuhvataju geodetsko obilježavanje trase, odstranjivanje grmlja i drveća, iskop, utovar i odvoz zemljanog materijala a potrebe izrade pristupnih puteva novoj trasi, sa petlje auto-puta Bar – Boljare i regionalnog puta R-13 Bioče – Mateševo – Kolašin.
Na današnjoj sjednici, Vlada je razmotrila i više kadrovskih pitanja dostupnih na linku.