Institut za biologiju mora Univerziteta Crne Gore danas je svečano otvorio Centar za zaštitu biodiverziteta Jadrana „Akvarijum Boka“, kao svoju novu organizacionu jedinicu sa javnim akvarijumom i spasilačkim centrom za morske kornjače.
Direktor Instituta Aleksandar Joksimović je na svečanom otvaranju rekao da je ovo prekretnica za Institut za biologiju mora čija se šezdesetogodišnjica osnivanja obilježava ove godine.
„Uspostavljanje Akvarijuma Boka kao naše šeste organizacione jedinice dodatno će ojačati naše kapacitete, a prvi javni morski akvarijum u Crnoj Gori doprineće našim aktivnostima za stvaranje široke koalicije za zaštitu Jadrana“, rekao je Joksimović.
Ambasador Kraljevine Norveške u Beogradu, Jørn Eugene Gjelstad, rekao je da je uz Norvešku podršku, kroz projekat Monteaqua, uspostavljen jedini javni akvarijum u Crnoj Gori koji je razvio kapacitete za očuvanje biodiverziteta vodenih ekosistema u vještačkim uslovima, što je važno za obezbjeđivanje reprodukcije ugroženih vrsta.
Ministar poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede Aleksandar Stijović istakao je da će Akvarijum biti glavno mjesto za obrazovanje o živom svijetu Jadranskog mora, posebno o ranjivim vrstama koje traže posebnu zaštitu.
„Crna Gora će i dalje biti posvećena intenzivnom radu na uspostavljanju održivog ribarstva i očuvanju zdravog morskog ekosistema“, poručio je Stijović.
Rektor UCG Vladimir Božović rekao je da otvaranje Akvarijuma ciljno dešavanje dugog i značajnog projekta, kojeg je UCG sa partnerima održavao već neko vrijeme.
"Smatram da je Institut za biologiju mora, prvenstveno kao nosilac čitave priče, pokazao da je u svakom pogledu svjetionik naučno-obrazovne misije", istakao je Božović.
Direktor Javnog preduzeća Morsko dobro, Mladen Mikijelj, rekao je da zgradnja ove turističke i obrazovne atrakcije predstavlja dobar primjer korišćenja sredstava iz EU fondova, sa nadom da će još više institucija krenuti sa ovom praksom.
„Moralna obaveza svih nas je da čuvamo i pomažemo Institut, kako bi nam jedan od najvažnijih resursa bio sačuvan“, rekao je Mikijelj.
Rukovodilac Centra za zaštitu biodiverziteta Jadrana „Boka akvarijum“ Mirko Đurović istakao je da će Akvarijum Boka biti dodatna vrijednost turističkoj ponudi grada Kotora i Crne Gore.
„Trudićemo se da prikažemo svu raskoš i bogatstvo živog svijeta Jadranskog mora, a najmlađim generacijama ćemo pripremiti niz edukativnih programa kako bi se na najbolji mogući način obrazovali u buduće ekologe i ljubitelje prirode“, rekao je Đurović.
Arhitektonski projekat Akvarijum Boka uradio je Studio Enforma iz Kotora. Radove na rekonstrukciji zgrade Instituta za potrebe akvarijuma Boka izvelo je preduzeće LD Gradnja iz Nikšića, od decembra 2018. do aprila 2020. godine. Akvarijumske rezervoare sa pratećom opremom isporučila je i sastavila kompanija Panaque iz Rima u Italiji.
Akvarijum Boka ima 16 tenkova podijeljenih na četiri izložbene jedinice: Svjetsko more i Sredozemno more, Jadransko more i Južni Jadran, Bokokotorski zaliv i tropska mora. Na izložbi na otvorenom u parku Instituta posjetioci će imati priliku da se upoznaju sa nevidljivim svijetom mora, morskom biologijom, načinima zagađenja mora i morem kao izvorom hrane.
Akvarijum je otvorio vrata za posjetioce u probnom periodu rada od juna 2021. U prva tri mjeseca akvarijum je vidjelo više od 8.000 posjetilaca. Otvaranje izložbe na otvorenom očekuje se do avgusta 2022. godine.
Od svog osnivanja 1961. godine, Institut je vršio sveobuhvatna istraživanja morskog i priobalnog područja, koja imaju široki uticaj na zaštitu životne sredine i sprječavanje zagađenja, kao i praktičnu primjenu (npr. u industriji morske hrane).
Osnovne kompetencije Instituta su istraživanja u oblastima marikulture, očuvanja mora, ihtiologije i morskog ribarstva, hemije, opšte biologije, neurofiziologije i eko-fiziologije, biohemije i molekularne biologije.
Nedavni rezultati predstavljaju bogati morski biodiverzitet Bokokotorskog zaliva i daju ulazne podatke za Nacionalnu strategiju integrisanog upravljanja obalnim područjem Crne Gore.
Osnivanje ovog centra je omogućeno investicijom u ukupnom iznosu od 1,8 miliona eura, od čega su neprovratna sredstva Norveškog ministarstva vanjskih poslova 0,75 miliona eura.
Doprinos Ministarstva poljoprivrede šumarstva i vodoprivrede Crne Gore iz kredita Svjetske banke za realizaciju Drugog projekta institucionalnog razvoja i jačanja poljoprivrede (MIDAS 2) od 0,37 miliona eura, sufinansiranje Javnog preduzeća Morsko dobro u iznosu od 80 hiljada eura i sufinansiranje iz ERDF i IPA II fondova Evropske unije kroz program prekogranične saradnje Hrvatske, Bosne i Hercegovine i Crne Gore za projekat "Istražite prekogranični vodeni biodiverzitet – EXCHANGE" od 0,43 miliona eura.