Vlada utrdila Predlog zakona o izmjenama i dopunama Zakona o uzimanju i presađivanju ljudskih organa u svrhu liječenja

Objavljeno: 2024-12-05 14:55:59 Autor: Ministarstvo zdravlja

Proširivanje kruga srodnika koji mogu biti živi davoci organa, obezbjeđivanje sljedljivosti i kontrole kvaliteta i bezbjednosti organa, između ostalog, osnovne su izmjene i dopune Zakona o uzimanju i presađivanju ljudskih organa u svrhu liječenja o uzimanju i presađivanju ljudskih organa u svrhu liječenja, koje je danas utvrdila Vlada.

Predlog ovog zakonskog teksta Ministarstvo zdravlja pripremilo je u cilju dodatnog usklađivanja domaćeg zakonodavstva sa propisima Evropske unije, koji se odnose na oblast presađivanja organa, saglasno komentarima Evropske komisije. Donošenje ovog zakona je jedan od uslova za ispunjavanje drugog završnog mjerila za zatvaranje Pregovaračkog poglavlja 28 - Zaštita potrošaća i zdravlja. Usaglašavanje sa EU direktivama se posebno odnosi na razmjenu informacija kojima se obezbjeđuju i prate informacije o karakterizaciji davaoca i organa, sljedljivosti i o ozbiljnim neželjenim događajima i ozbiljnim neželjenim reakcijama.

Predlogom ovog zakona proširen je krug srodnika koji mogu biti živi davoci organa, a to su lica sa kojim je srodnik po krvi u pravoj liniji (dijete, roditelj, baba i djed) i u  pobočnoj liniji do četvrtog stepena (brat, sestra, tetka, stric, ujak i njihova djeca), kao i bračni, odnosno vanbračni supružnik i partner u zajednici života lica istog pola. 

Takođe, prvi put se uređuje mogućnost nesrodničkog davanja organa živih davalaca, koje mora biti zasnovano na  osnovnim načelima davanja organa u svrhu liječenja: pristanka, odnosno saglasnosti davaoca i primaoca; davanja u cilju liječenja; nekomercijalnog davanja, a posebno kao dobročino davanje, bez novčane ili druge odgovarajuće naknade, uz slobodno izraženu volju. Radi toga, propisano je da o uzimanju organa od živog davaoca u svrhu presađivanja primaocu sa kojim se nalazi u posebnim prijateljskim, emotivnim i sličnim odnosima, o uzimanju organa odlučuje Ministarstvo, na osnovu mišljenja Bioetičkog komiteta, koji obrazuje kao stručno savjetodavno tijelo koje čine istaknuti stručnjaci iz oblasti medicine, medicinske etike, psihologije, socijalnog staranja, prava i drugih oblasti koje su od značaja za ove postupke.  

Posebna važnost pridaje se etičkom aspektu i dobročinosti ovih postupaka, što je i smisao davanja organa radi presađivanja u svrhu liječenja i poboljšanja kvaliteta života lica kojima je ovo jedini način liječenja.