Vlada i MORT odgovorili Opštini Žabljak: Vaš razvoj mora počivati na strogim principima očuvanja univerzalnih vrijednosti Durmitorskog područja

Vlada Crne Gore i Ministarstvo održivog razvoja i turizma informisali su Opštinu Žabljak o činjenicama koje su dovele do nemogućnosti realizacije dva projekta postavljanja nove žičare Savinom kuku i izgradnje hotela Chedi na lokaciji bivšeg Vojnog odmarališta „Mediteran“ i pozvali Opštinu da suštinski prihvati činjenicu da razvoj ovog prostora, kao dijela područja koje uživa međunarodnu zaštitu, mora počivati na strogim principima očuvanja univerzalnih vrijednosti Durmitorskog područja, što podrazumijeva da se ispunjavanju preporuka i sugestija koje država dobija od nadležnih tijela UNESCO mora pristupati odgovorno i dosljedno.

„Kada je u pitanju izgradnja nove žičare na lokalitetu Savin kuk, podsjećamo Vas da je nakon posjete UNESCO predstavnika lokalitetu skijališta 'Savin kuk' i Modrog jezera na Žabljaku, kojoj su prisustvovali i predstavnici Opštine Žabljak, zajednička Savjetodavna misija Centra za svjetsku baštinu-IUCN-a u vezi sa dobrom svjetske baštine 'Nacionalni park Durmitor', dostavila izvještaj 17. juna 2020. godine, u kojem je navedeno sljedeće: '...potencijalna gradnja većeg obima u okviru dobra, poput vodne infrastrukture, zamjene ili izgradnje ski liftova, infrastrukture za vještački snijeg, zemljanih radova, uključujući djelimično uklanjanje drveća i žbunja, itd., mora se izbjegavati i, u svakom slučaju, o tome obavijestiti UNESCO-ov Centar za svjetsku baštinu radi ispitivanja od strane IUCN-a, u skladu sa stavom 172 Operativnih smjernica, prije donošenja bilo kakvih odluka koje bi bilo teško poništiti, te da bi Država potpisnica trebala da osigura da ne bude dozvoljena gradnja novih skijališta (skijaške staze, ski liftovi, i dr.) u zahvatu dobra svjetske baštine. Ovakvu gradnju treba izričito zabraniti i jasno istaći u revidiranom PPPN-u. Predloženo proširenje skijaškog područja bi predstavljalo ozbiljno pitanje očuvanja što bi dovelo do vjerovatnih direktnih uticaja na prirodna staništa i imalo vizuelne efekte. Zamjena postojećeg ski lifta takođe može predstavljati ozbiljan problem za očuvanje ako se primijeni na nove staze i ako rezultira povećanjem broja skijaša. U opštem smislu, Misija smatra da, u uslovima klimatskog zagrijavanja i da bi se osiguralo efikasno očuvanje dobra svjetske baštine, država potpisnica treba da razmotri dugoročno potpuno postepeno ukidanje korišćenja skijaških staza na Savinom Kuku i da ojača oblike turizma u Nacionalnom parku Durmitor sa niskim negativnim uticajima. U dijelu postojeće skijaške infrastrukture, Misija je mišljenja da svaki modernizovani ski lift mora da radi u granicama sadašnje nosivosti već postojećih staza za skijanje.'

Istim dopisom je ukazano da je država Crna Gora posredstvom resornog ministarstva pokrenula postupak izmjene i dopune Prostornog plana posebne namjene za Durmitorsko područje, a sve u cilju zaštite prirodnog dobra – Nacionalnog parka Durmitor koji uživa zaštitu UNESCO-a. Nakon predloženih izmjena i dopuna Prostornog plana za Durmitorsko područje koje su bile predmet procjene od strane UNESCO, u svom dopisu od 20.10.2020. godine Komitet za svjetsku baštinu još jednom nedvosmisleno navodi da: ' iskazuje zabrinutost za zaštićeno prirodno dobro zbog planiranog proširenja skijaških staza i infrastrukture unutar samog dobra, insistirajući i dalje na tome da država potpisnica odustane od takvih planova i razvoja i izmjena i dopuna prostornih planova u navedenom smislu' – stoji u odgovoru Vlade i Ministarstva održivog razvoja i turizma Opštini Žabljak na njihov dopis upućen 10. novembra.

Vlada i Ministarstvo održivog razvoja i turizma informisali su Opštinu Žabljak da je, s obzirom na navedeno i kod nesporne činjenice da bi svaka dalja intervencija u zaštićenom području, odnosno investicija u pravcu širenja skijaške infrastrukture na skijalištu „Savin kuk“ ili povećanja postojećih kapaciteta bila u direktnoj suprotnosti sa preporukama UNESCO-a i ozbiljno dovela u pitanje međunarodnu zaštitu koju uživa Nacionalni park Durmitor, Vlada Crne Gore 6. novembra 2020. godine donijela odluku da se nabavljena instalacija šestosjedne žičare iskoristi za spajanje drugih ski centara u izgradnji, na kojima ne postoji ova vrsta ograničenja.

„Vaš zahtjev da se, uz određene korekcije, već nabavljena oprema upotrijebi za rekostrukciju postojeće dvosjedne žičare na skijalištu 'Savin kuk', u ovom momentu nije prihvatljiv na način kako je predloženo. Naime, u pitanju je žičara čiji projektovani kapacitet premašuje nosivi kapacitet postojećih skijaških staza, pa bi se, pored neracionalnosti takvog pristupa, država oglušila i o jasne smjernice iz pomenutog izvještaja UNESCO da eventualna modernizacija ne smije rezultirati omogućavanjem prisustva većeg broja skijaša. Osim toga, Uprava javnih radova, koja je nabavila opremu za novu šestosjednu žičaru, nije nadležna za pristupanje sanaciji postojeće skijaške infrastrukture na Savinom kuku koja je u vlasništvu Investicionog razvojnog fonda. Dakle, rješenje za rekonstrukciju odnosno neophodnu modernizaciju postojeće dvosjedne žičare treba tražiti u komunikaciji sa IRF, oslanjajući se na postojeće nosive kapacitete skijaških staza, uz prethodnu izradu sve neophodne tehničke dokumentacije, koju će pratiti izrada elaborata procjene uticaja na životnu sredinu, o čemu će biti neophodno blagovremeno obavijestiti UNESCO-ov Centar za svjetsku baštinu radi ispitivanja od strane IUCN-a, u skladu sa stavom 172 Operativnih smjernica“ – navodi se u odgovoru.

Vlada i Ministarstvo održivog razvoja i turizma podsjećaju da je kada je u pitanju izgradnja hotela Chedi na lokalitetu bivšeg vojnog odmarališta „Mediteran“, upravo Opština Žabljak aktom Glavnog gradskog arhitekte iz 2019. godine dala saglasnost na idejno rješenje predmetnog hotelskog kompleksa, pritom ne postupajući u skladu sa stavom 172 Operativnih smjernica, odnosno ne konsultujući Komisiju za saradnju sa UNESCO, čime je propušteno da UNESCO-ov Centar za svjetsku baštinu bude blagovremeno obaviješten o ovoj investiciji u najranijoj fazi izrade tehničke dokumentacije u fazi idejnog rješenja. „Naime, upoznati ste da je idejno rješenje hotela, na koji je Opština Žabljak dala saglasnost, odstupalo od idejnog rješenja iz Investicionog programa koji je sastavni dio Ugovora o dugoročnom zakupu lokaliteta bivšeg vojnog odmarališta „Mediteran“. Iz tog razloga je, od strane nadležnih državnih organa, projekat upućen na provjeru nadležnim tijelima UNESCO u formi Glavnog projekta, odmah pri dostavljanju istog od strane investitora“ – navodi se u odgovoru.

U dopisu Opštini Žabljak podsjeća se da su tokom 2019. i 2020. godine čak tri nova projekta na teritoriji Opštine Žabljak uvrštena na listu razvojnih projekata u oblasti turizma. „Ova tri hotelska kompleksa ukupne su predračunske vrijednosti 56,5 miliona eura, sa preko 200 ležajeva visoke kategorije (4 i 5 zvjezdica) i sa novih 300 radnih mjesta. Ovo je dokaz da je razvoj projekata u UNESCO područjima nije nemoguć, već je ostvariv onda kada je održiv i kada odgovara propisanim standardima i procedurama“ – navode Vlada i Ministarstvo održivog razvoja i turizma.

U dopisu se navodi da je imajući u vidu navedeno, ključno da Opština Žabljak suštinski prihvati činjenicu da razvoj ovog prostora, kao dijela područja koje uživa međunarodnu zaštitu, mora počivati na strogim principima očuvanja univerzalnih vrijednosti Durmitorskog područja, što podrazumijeva da se ispunjavanju preporuka i sugestija koje država dobija od nadležnih tijela UNESCO mora pristupati odgovorno i dosljedno.

„Takođe, kao organ lokalne uprave koji je nadležan za izdavanje mišljenja i saglasnosti na tehničku dokumentaciju koja se izrađuje na teritoriji Opštine Žabljak, ali i za planiranje i izgradnju objekata od lokalnog interesa, napominjemo da ste prilikom sprovođenja tih postupaka dužni da vodite računa o međunarodnim obavezama koje proističu iz potpisanih i verifikovanih sporazuma, a sve u cilju blagovremenog upoznavanja UNESCO-ovog Centra za svjetsku baštinu o planiranim investicijama, i u krajnjem, u cilju očuvanja univerzalnih vrijednosti zaštićenog područja koje je dio svjetske prirodne baštine“ – navodi se u odgovoru Vlade Crne Gore i Ministrarstva održivog razvoja i turizma Opštini Žabljak.