Agencija za sajber bezbjednost uskoro u nekadašnjim prostorijama ReSPA-e

Ministarstvo javne uprave je realizovalo brojne aktivnosti i privodi kraju pripreme za obrazovanje Agencije za sajber bezbjednost koja će, čim budu okončane preostale organizacione aktivnosti, početi rad u nekadašnjim prostorijama Regionalne škole za javnu administraciju (ReSPA) u Danilovgradu.

Vlada Crne Gore pruža punu podršku aktivnostima Ministarstva javne uprave na uspostavljanju normativnog, organizacionog i opreativnog okvira za sistem sajber otpornosti  Crne Gore.

Vlada Crne Gore je na 35. sjednici održanoj 28. decembra 2022. usvojila Informaciju o obezbjeđivanju poslovnih prostorija za potrebe ReSPA-e, sa predlogom zaključaka za rješavanje nedostajućih prostornih kapaciteta za kratkoročne i dugoročne potrebe i programe Ministarstva javne uprave. Odgovarajućim zaključcima su nadležni organi zaduženi da pristupe rješavanju smještajnih kapaciteta ReSPA-e, dok su prostorije u kojima je do sada bila smještena ova organizacija, namijenjene za smještaj Agencije za sajber bezbjednost i obuku službenika u javnoj upravi iz oblasti sajber bezbjednosti i digitalne transformacije društva.

Ministarstvo javne uprave sprovodi više mjera i aktivnosti sa ciljem stvaranja operativnih, organizacionih i tehničkih uslova za što skoriji početak rada Agencije za sajber bezbjednost. U toku je izrada projekta adaptacije prostorija kao i aktivnosti sa našim međunarodnim partnerima u cilju podrške ovom procesu. Sa partnerima iz NATO-a i EU radimo na kreiranju posebnih specijalizovanih programa obuke za Vladin CIRT i za buduću Agenciju.

Zahvaljujući podršci Ambasade Ujedinjenog Kraljevstva u Crnoj Gori, u toku je izrada Plana razvoja kapaciteta Agencije, uz ekspertsku podršku. U tom procesu koristimo i uporedna međunarodna iskustva.

Zakon o informacionoj bezbjednosti i njegova puna implementacija sistemski su preduslov za uspostavljanje sigurnog sajber prostora Crne Gore. Ministarstvo javne uprave  je izradilo Predlog Zakona o informativnoj bezbjednosti koji je prošao proces javne rasprave i upućen je državnim organima u redovnu proceduru, nakon  čega će biti dostavljen Evropskoj komisiji na mišljenje, kao i svi zakoni na kojima ovo ministarstvo radi.  U skladu sa evropskom agendom Vlade Crne Gore, prva smo država Regiona koja će svoje zakonodavstvo u oblasti informacione i sajber bezbjednosti sinhronizovati sa Direktivom EU - NIS 2.

Obrazovanje i početak rada Agencije za sajber bezbjednost biće kruna naših napora koje preduzimamo u kontinuitetu već sedam mjeseci, od avgustovskih sajber napada, u cilju povećanja sigurnosti i otpornosti državne informacione infrastrukture.

Od avgusta, kada nijesmo bili adekvatno opremljeni za efikasan odgovor na sajber napade, Crna Gora je u kvalitativnom smislu napredovala najmanje pet ili više koraka.

           Navodimo ključne aktivnosti:

• Formirali smo Vladin CIRT sa funkcijom SOC (Security Operation Center), odnosno operativnom ulogom sprečavanja incidenata. Ranije takvo tijelo nijesmo imali. CIRT tim radi u režimu 24/7, dakle 24 sata dnevno, sedam dana u nedjelji, i opremili smo ga  setom bezbjednosnih alata – formirali sajber ekosistem.
• Odluka se pokazala ispravnom budući da je ovaj tim uspio da neutralizuje sve napade koji su do sada pokrenuti, a koji su bili izraženiji u martu i aprilu mjesecu, tokom izbornog procesa. Nivo zaštite Vladine mreže i infrastrukture je danas daleko iznad onog iz avgusta prošle godine.
• Sa Francuskom i Slovenijom uspostavljamo Regionalni edukativni centar za sajber bezbjednost i borbu protiv sajber kriminala sa sjedištem  u Naučno tehnološkom parku u Podgorici.  Kroz proces uspostavljanja ovog centra Ministarstvo javne uprave koordinira aktivnostima za  jačanje kadrovskih kapaciteta za rad buduće agencije, kao i svih ostalih državnih organa i pružaoca usluga  kritične infrastrukture u sistemu sajber otpornosti Crne Gore. 
• Sa eminentnim partnerom, e-GA, akademijom  iz Estonije – jedne od najnaprednijih država u Evropi u ovoj oblasti, organizovali smo uz podršku EU nekoliko specijalizovanih obuka za stručnjake zaposlene u državnoj upravi na teme sajber krize, kriznog menadžmenta i sajber higijene. Planirano je još nekoliko obuka tokom ove godine.
• Pokrenuli smo međunarodnu saradnju koja je u ovoj oblasti ključna. Konkretno, pripremamo uslove za razmjenu informacija o malicioznim sadžajima sa CIRT-ovima Belgije i Slovenije.
• Pokrenuli smo Digitalnu akademiju, kao centar za edukaciju ne samo zaposlenih u javnoj upravi, već i svih građana, koji žele da unaprijede svoje profesionalne, liderske i digitalne vještine, kako bi bili efikasniji u svom poslovnom okruženju. Edukovani građani su uslov digitalizacije društva u najširem smislu.
• Povećali smo zarade zaposlenima u IT sektoru državnih organa čime smo doprinijeli zadržavanju stručnjaka iz ove oblasti u Crnoj Gori i povećali atraktivnost ovih poslova za buduće IT stručnjake.

Na jačanje sajber otpornosti  članice NATO-a stavljaju puni fokus, i povećavaju se ulaganja i  jačanje ovog sektora. Crna Gora, kao članica NATO-a, ne smije biti slaba karika u zajedničkom lancu kolektivne bezbjednosti.