Crna Gora najbolje ocijenjena zemlja Zapadnog Balkana u primjeni Analize uticaja propisa (RIA)

Prema Izvještaju o ocjeni principa javne uprave koji je objavila SIGMA, Crna Gora je zabilježila najbolju ocjenu u odnosu na Zapadni Balkan za Indikator - Korišćenje dokaza i procjena uticaja tokom kreiranja politika, kao i kvalitet i dostupnost zakona.

SIGMA, zajednička inicijativa Evropske unije (EU) i OECD-a, pruža stručnu podršku zemljama u procesu reforme javne uprave i pristupanja EU. Kao dio ovog programa, razvijeni su "Principi javne uprave", koji predstavljaju okvir za unaprjeđenje transparentnosti, odgovornosti i efikasnosti javne uprave u skladu sa standardima EU. Analiza SIGMA-e za Crnu Goru, sprovedena u periodu od februara do aprila 2024. godine, fokusirala se na napredak u ključnim oblastima reforme, među kojima se posebno ističe primjena analize uticaja propisa (RIA).

Primjena Analize uticaja propisa (RIA) u Crnoj Gori doživjela je značajan napredak u proteklom periodu. Prema nalazima izvještaja, RIA je sprovedena za čak 96% nacrta zakona koje je Vlada usvojila tokom 2023. godine (43 od 45 zakona), dok je za podzakonske akte ovaj procenat iznosio 63%. Ovi rezultati ukazuju na visok stepen dosljednosti u primjeni procesa, čime je Crna Gora postigla značajnu usklađenost sa evropskim praksama u ovoj oblasti. Pored kvantitativnog obuhvata, kvalitet RIA izvještaja je takođe prepoznat, jer su svi analizirani uzorci imali ključne elemente, uključujući analizu problema, definisanje ciljeva, obrazloženje intervencija Vlade i identifikaciju glavnih pogođenih grupa. Osnovna kvalitativna procjena relevantnih uticaja takođe je bila prisutna u svim pregledanim izvještajima.

Primjena RIA-e u Crnoj Gori podržana je snažnim institucionalnim okvirom. Ministarstvo finansija ima ključnu ulogu u nadzoru i kontroli kvaliteta RIA izvještaja, kao i u pružanju smjernica i metodološke podrške. Priručnici i smjernice za RIA smatraju se jasnim i sveobuhvatnim, što potvrđuje i rezultat SIGMA ankete među javnim službenicima, prema kojoj 70% ispitanika ističe dostupnost i korisnost ovih resursa. Osim toga, Ministarstvo finansija redovno pruža podršku jedinicama lokalne samouprave u izgradnji njihovih kapaciteta za sprovođenje RIA, što doprinosi širenju dobre prakse na lokalnom nivou.

Crna Gora je takođe ostvarila napredak u transparentnosti. Svi RIA izvještaji javno su dostupni na zvaničnoj web stranici Vlade, što omogućava građanima i zainteresovanim stranama uvid u procese donošenja odluka. Takođe, Ministarstvo finansija redovno objavljuje izvještaje o sprovođenju RIA, čime se dodatno jača povjerenje javnosti.