Ekonomski odnosi sa inostranstvom

Bilateralni ekonomski i investicioni sporazumi Crne Gore sa drugim državama

• Ministarstvo ekonomskog razvoja zaduženo je za pregovaranje i zaključivanje Sporazuma o ekonomskoj saradnji. Glavni cilj sporazuma o ekonomskoj saradnji je uspostavljanje institucionalnog okvira za saradnju i unapređivanje bilateralnih ekonomskih odnosa između Crne Gore i drugih zemalja. Trenutno, Crna Gora ima na snazi 22 Sporazuma o ekonomskoj saradnji.
• Sporazumi o međusobnoj promociji i zaštiti investicija teže stvaranju stabilnog okvira za investicije i boljem korišćenju ekonomskih resursa. Oni definišu uslove za investiranje između zemalja, omogućavanje transfera sredstava, pravo na subrogaciju, nadoknadu u slučaju eksproprijacije i rešavanja sporova između investitora i zemalja, uključujući rešavanje sporova između samih zemalja. Crna Gora ima 23 Bilateralna investiciona sporazuma trenutno na snazi i više od polovine je zaključeno sa državama članicama EU.

Saradnja sa regionalnim i međunarodnim ekonomskim organizacijama

• Ministarstvo ekonomskog razvoja je zaduženo za koordinaciju aktivnosti koje se odnose na implementaciju investicione komponente Višegodišnjeg Akcionog plana za regionalni ekonomski prostor (MAP REA 2017-2020) iAkcionog plana za zajedničko regionalno tržište (CRM)  2021-2024.

Pregled najznačajnijih aktivnosti 

11. maja 2018. godine u Tivtu, usvojena je Regionalna investiciona reformska agenda (RIRA)  kojom je stvoren sveobuhvatni institucionalni okvir i omogućeno postizanje većeg stepena usklađivanja investicionih politika ekonomija Zapadnog Balkana sa EU standardima i najboljom međunarodnom praksom, povećanje  konkurentnosti ekonomija u regionu Zapadnog Balkana, nivoa investicinih ulaganja i promovisanja  regiona  Zapadnog Balkana kao jedinstvene investicione destinacije.

9. maja 2019.godine, Vlada Crne Gore je usvojila  Akcioni plan za implementaciju Regionalna investiciona reformska agenda, koji predstavlja sveobuhvatni okvir za konkretne reformske aktivnosti,  koje Crna Gora preduzima na nacionalnom nivou radi sprovođenja priorietnih ciljeva definisanih Investicionom agendom.

4. jula 2019. godine, na Samitu premijera Zapadnog Balkana u Poznanju,  usvojena je Deklaracija o investicionoj politici ekonomija Zapadnog Balkana, kojim su ekonomije Zapadnog Balkana definisale uspostavljanje standarda za pregovaranje bilateralnih investicionih sporazuma u skladu sa EU standardima i najboljom međunarodnom praksom.

10. novembra 2020. godine na Samitu premijera Zapadnog Balkana u Sofiji  usvojen je „ Akcioni plan za zajedničko regionalno tržište (CRM)  2021-2024.

U kontekstu realizacije investicione komponente CRM, na  navedenom Samitu  su usvojeni Regionalni standardi za pregovaranje medjunarodnih investicionih sporazuma u skladu sa EU standardima i najboljom međunarodnom praksom za ekonomije Zapadnog Balkana.

U kontekstu implementacije investicione komponente CRM, važno je napomenuti obavezu pregovaranja novog BIT-a izmedju Crne Gore i EU, koja je preuzeta  u okviru CRM kao dio obaveze koja  se odnosi na usaglašavanje investicionog okvira sa EU standardima.

Crna Gora će nastaviti sa reformom postojeće mreže  BIT-ova sa ciljem usklađivanja sa standardima EU i najboljom međunarodnom praksom. S tim u vezi, jedan od glavnih nacionalnih prioriteta biće pregovaranje Sporazuma o zaštiti i promociji investicija između Crne Gore i EU i finalizacija aktivnosti na razvoju novog BIT modela.

• Ministarstvo ekonomskog razvoja vrši koordinaciju na nacionalnom nivou u procesu izrade OECD publikacije „ Konkurentnost Jugoistočne Evrope“ Trenutno je u izradi treće izdanje navedene publikacije, čije se usvajanje planira na proljeće 2021. godine. Navedenom publikacijamo će se pružiti sveobuhvatna procjena ekonomskog učinka u 16 dimenzija razvoja ključnih za unapređenje konkurentnosti u Jugoistočnoj Evropi
• Ministarstvo ekonomskog razvoja ostvaruje saradnju sa Svjetskom bankom po osnovu projekta "Investiciona politika i promocija za ekonomije Zapadnog Balkana”, čiji je cilj pružanje ekspertske podrške razvoju i implementaciji Regionalne investicione reformske agende (RIRA) na nivou ekonomija Zapadnog Balkana. Implementacija navedenog projekta sa Svjetskom bankom se završava do kraja 2020. godine
• Ministarstvo ekonomskog razvoja učestvuje u implementaciji GIZ-ovog projekta“ Harmonizacija zakonskog okvira za zaštitu investicija“ čiji je cilj sprovođenje reformi postojećeg sistema za rješavanje investicionih sporova u skladu sa EU standardima i najboljom medjunarodnom praksom. U okviru navedenog projekta izrađen je „ Regionalni Izvještaj o mapiranju institucija nadležnih za sistem prevencije i za rješavanje investicionih sporova“ i „Nacionalni izvještaj o institucionalnom okviru za predstavljanje države u investicionim arbitražama, za mirno rješavanje investicionih sporova i medijaciju“.
• Ministarstvo ekonomskog razvoja ostvaruje kontinuiranu saradnju sa Konferencijom Ujedinjenih nacija za trgovinu i razvoj (UNCTAD) na planu sprovođenja reforme postojeće mreže BIT-ova u skladu sa EU standardima i najboljom medjunarodnom praksom. Ministarstvo ekonomije je u 2019. godini obavilo niz konsultacija sa Konferencijom Ujedinjenih nacija za trgovinu i razvoj (UNCTAD) radi pribavljanja preporuka na prvi nacrt novog modela crnogorskog bilateralnog investicionog sporazuma (BIT).
• Bilateralna saradnja sa Japanskom agencijom za međunarodnu saradnju (JICA) realizuje se na osnovu Sporazuma o tehničkoj saradnji između Savjeta ministara Srbije i Crne Gore i Vlade Japana, potpisanog 30. novembra 2005. godine u Beogradu. Vlada Japana, u koordinaciji sa JICA-om organizuje seminare za učesnike iz Crne Gore, a sve informacije o aktuelnim seminarima mogu se naći na sajtu Ministarstva ekonomije koje koordinira saradnju sa navedenom Agencijom i putem čijeg posredovanja se učesnici i prijavljuju. U periodu od 2005 – 2019. godine približno 80 predstavnika Vlade Crne Gore imalo je priliku da učestvuje na navedenim seminarima u Japanu. U japanskoj fiskalnoj 2020. godini realizovano je 6 online obuka.