Evropski istraživački savjet

Cilj Evropskog istraživačkog savjeta kao dijela Okvirnog programa EU za istraživanje i inovacije jeste da podrži najbolje istraživače u Evropi u svim naučnim oblastima, da promoviše granična istraživanja (frontier research) i da podstakne rad već etablirane, ali i nove generacije vrhunskih istraživača. ERC funkcioniše prema principima istraživanja "usmjerenih ka radoznalosti" (curiosity-driven research) i "odozdo prema gore" (bottom-up research), omogućavajući istraživačima da prepoznaju nove mogućnosti u bilo kojoj oblasti istraživanja. Akcenat je na finansijskoj podršci inovativnih predloga sa razrađenim kvalitetnim naučnim idejama i povećanju vidljivosti najboljih evropskih istraživača, zbog čega se ERC projekti kolokvijalno nazivaju i naučnim Oskarima.

ERC, osnovan 2007. godine u okviru Sedmog okvirnog programa EU-a za istraživanje i inovacije, prvo je panevropsko tijelo za finansiranje graničnih istraživanja čiji je cilj poboljšati dinamičnost, kreativnost i izvrsnost evropske nauke. Misija ERC-a je da putem atraktivne i dugoročne finansijske podrške izvrsnim istraživačima i njihovim timovima u Evropi i šire omogući visokorizična inovativna istraživanja sa naučnom izvrsnošću kao glavnim kriterijumomm. To osigurava usmjeravanje sredstava u nova i perspektivna područja istraživanja uz visok stepen fleksibilnosti. Konačno, ERC želi da učini evropsku istraživačku bazu spremnijom za odgovor na potrebe znanjem baziranog društva i pruži Evropi mogućnosti u graničnim istraživanjima koja su neophodna za suočavanje sa globalnim izazovima.

Finansijska podrška ERC-a dostupna je istraživačima svih nacionalnosti koji mogu boraviti u bilo kojoj zemlji svijeta u trenutku prijave. Međutim, domaća institucija (host institution) mora biti u državi članici EU ili državi pridruženoj Okvirnom programu (Associated Country). Aplikanti moraju dokazati originalnost i inovativnost istraživanja, kao i ambiciju i izvodljivost predloga istraživanja.

U svom djelovanju ERC je autonomno tijelo, ali odgovara Evropskoj komisiji koja osigurava finansiranje, usvaja godišnje programe rada ERC-a i imenuje članove Naučnog savjeta. Naučni savjet ERC-a, koji čine ukupno 21 izvanredni naučnik iz cijele Evrope, je tijelo koje donosi odluke, strategiju finansiranja, dogovara godišnje programe rada, metodologiju odabira evaluatora, a osigurava i komunikaciju sa naučnom zajednicom.

Vrste ERC finansijskih podrški

U Evropskom istraživačkom savjetu postoje 3 glavne šeme finansiranja:

1. Starting Grants ERC Starting Grants namijenjeni su izvanrednim glavnim istraživačima (Principal Investigators) u periodu karijere kada uspostavljaju vlastiti nezavisan istraživački tim ili program. Starting Grants dodjeljuju se u iznosu od najviše 1,5 miliona evra za period od 5 godina, a prijavljivači moraju imati akademsku titulu doktora nauka stečenu najmanje 2, a najviše 7 godina prije datuma objavljivanja konkursa. Pored toga, trebaju pokazati i potencijal za nezavisnost u sprovođenju istraživanja i dokazati istraživačku zrelost.
2. Consolidator Grants ERC Consolidator Grants namijenjeni su izvanrednim glavnim istraživačima u periodu karijere dok još ojačavaju vlastiti nezavisan istraživački tim ili program. Consolidator Grants dodjeljuju se u iznosu od najviše 2 miliona eura za period od 5 godina, a apliknati treba da imaju akademsku titulu doktora nauka stečenu najmanje 7, a najviše 12 godina prije datuma objavljivanja konkursa. Trebaju dokazati i istraživačku zrelost i nezavisnost.
3. Advanced Grants ERC Advanced Grants namijenjeni su izvanrednim glavnim istraživačima u periodu karijere kada su već postali renomirani istraživački predstavnici s priznatim istraživačkim postignućima. Advanced Grants dodjeljuju se u iznosu od najviše 2,5 miliona eura za period od 5 godina. Od aplikanata se očekuje da budu aktivni istraživači sa značajnim istraživačkim postignućima u poslednjih 10 godina koji dokazuju da su izvanredni predstavnici u pogledu originalnosti i značaja njihovih istraživačkih doprinosa.

Osim glavnih šema finansiranja, postoje i dvije dodatne finansijske inicijative:

1. Synergy Grants ERC Synergy Grants namijenjeni su grupi od 2 do najviše 4 glavnih istraživača koji žele adresirati vrlo ambiciozan istraživački problem okupljanjem različitih vještina i resursa. Synergy Grants dodeljuju se u iznosu do 10 miliona eura za period do maksimalno 6 godina i ne predviđaju posebne kriterijume prihvatljivosti u pogledu akademskog obrazovanja. Predlozi se ocijenjuju prema kriterijumu naučne izvrsnosti koji u slučaju Synergy Grants dobija dodatno značenje izvanrednog unutrašnjeg sinergijskog efekta.
2. Proof of Concept - Finansiranje ERC Proof of Concept dostupno je samo onim naučnicima koji su već dobili jednu od ERC finansijskih podrški sa ciljem daljeg istraživanja ideje koja se razvila tokom sprovođenja ERC finansijske podrške. ERC Proof of Concept finansiranje nije usmjereno na proširenje izvorne ideje istraživanja već pokriva aktivnosti u ranoj fazi pretvaranja rezultata istraživanja u komercijalni ili društveno vrijedan predlog, na primer početni koraci koji prethode konkurentskom razvoju.

Sredstva se mogu koristiti za:

• utvrđivanje održivosti, tehnička pitanja i cjelokupni smjer razvoja projekta
• pojašnjavanje položaja i strategije za prava intelektualnog vlasništva
• pružanje povratnih informacija o budžetu i drugim oblicima komercijalnih rasprava
• pokrivanje početnih troškova osnivanja firme

Zanimljive činjenice o ERC finansijskim podrškama

Od 2007. godine ERC je dodijelio oko 9 500 finansijskih podrški iz svojih osnovnih šema pojedincima naučnicima sa sjedištem u više od 800 institucija u Evropi. Naučne publikacije istraživača koje finansira ERC imaju sedam puta veću vjerovatnoću da će biti u prvih 1 % kategorija najviše citiranih. Dobitnici ERC-a osvojili su istovremeno i ostale prestižne nagrade, uključujući 6 Nobelovih nagrada, 4 Fields medalje i 5 Wolf nagrada. Do sada je objavljeno više od 150 000 članaka u naučnim časopisima. Više od 6 100 članaka među prvima je 1 % visoko citiranih prema podacima Scopusa 2018. Svaki primalac ERC finansijske podrške zapošljava u prosjeku 6 članova tima što doprinosi obrazovanju nove generacije izvanrednih istraživača. Trenutno više od 70 000 postdoktoranata, doktoranata i drugog osoblja radi u njihovim istraživačkim timovima. Više od 70-80 % projekata procijenjenih u nezavisnoj studiji napravilo je naučni proboj ili veliki napredak, dok je oko 25 % njih dalo doprinos koji je u porastu.