Horizont Evropa

UVOD

Okivrni programi EU za istraživanje i inovacije predstavljaju višegodišnje finansijske instrumente EU koji služe ostvarivanju ključnih strateških ciljeva EU vezanih za istraživanje, tehnološki razvoj i inovacaije, kao i za sprovođenje Evropskog istraživačkog prostora (ERA).

Horizont Evropa je okivrni program za istraživanje i inovacije za period 2021-2027. i predstavlja jedan od ključnih instrumenata EU za jačanje Evropskog istraživačkog prostora (ERA), jačanje evropske konkurentnosti, usmjeravanje i ubrzavanje digitalne i zelene tranzicije, evropski oporavak, spremnost i otpornost. To ga, istovremeno, čini najambicioznijim i najvećim transnacionalnim okvirnim programom za istraživanje i inovacije u svijetu.

Program ima  specifične ciljeve: 

• razvoj, promovisanje i unapređenje naučne izvrsnosti, podrška stvaranju i širenju visokokvalitetnih novih osnovnih i primijenjenih znanja, kao i stvaranje i širenje vještina, tehnologija i rješenja, podrška obuci i mobilnosti istraživača, privlačenje talenata na svim nivoima i doprinos punom angažovanju kvalifikovanog osoblja EU u aktivnostima koje podržavaju u okviru Programa; 
• stvaranje znanja, jačanje uticaja istraživanja i inovacija na razvoj, podršku i implementaciju politika EU i podrška pristupu inovativnim rešenjima i njihovom prihvatanju u evropskoj industriji, posebno malim i srednjim preduzećima, u društvu kako bi se odgovorilo na globalne izazove, uključujući klimatske promjene i održivo razvojni ciljevi; 
• podsticanje svih oblika inovacija, olakšavanje tehnološkog razvoja, demonstracija i transfer znanja i tehnologije, jačanje uvođenja i eksploatacije inovativnih rešenja; 
• optimizacija rezultata Programa za jačanje i povećanje uticaja i atraktivnosti ERA, podsticanje učešća na osnovu izvrsnosti svih država članica, uključujući zemlje sa lošim rezultatima u istraživanju i inovacijama, u Programu i omogućavanje kolaborativnih veza u evropskim istraživanjima i sektor inovacija.

STRUKTURA

Strukturu Programa čine tri stuba: 

I Izvrsna nauka

Aktivnosti u okviru prvog stuba promovišu izvrsnuodličnu nauku, privlače najbolje talente u Uniju i pružaju adekvatnu podršku istraživačima na početku njihove karijere sa akcentom na stvaranju i širenju naučne izvrsnosti, visokokvalitetnih znanja, veština, tehnologije i rešenja. za globalne izazove.

II Globalni izazovi i evropska industrijska konkurentnost

Drugi stub svojim aktivnostima podržava stvaranje i transfer novih znanja, tehnologija i održivih rešenja sa ciljem podsticanja konkurentnosti industrije zemalja članica i jačanja uticaja istraživanja i inovacija u sprovođenju politika Unije. Poseban akcenat stavljen je na podsticanje razvoja inovativnih rešenja u malim, srednjim i novoosnovanim preduzećima i društvu, u cilju rešavanja globalnih izazova.

III Inovativna Evropa

Aktivnosti u okviru trećeg stuba podstiču razvoj, transfer i primenu svih oblika inovacija, posebno u malim i srednjim preduzećima, uz istovremeno doprinos drugim specifičnim ciljevima Programa.

Širenje učešća i jačanje Evropskog istraživačkog prostora

Ovaj dio prredstavlja horizontalni dio strukture Programa i podržava opšte ciljeve ERA, sa naglaskom na stvaranju i implementaciji najpogodnijeg okruženja za istraživanje i inovacije, u kojem sve države članice i njihovi regioni imaju iste mogućnosti za razvoj i pristup finansiranju.  Horizontalni dio je razvrstan na na dvije oblasti: 

• Širenje učešća i izvrsnosti; 
• Reforma i jačanje evropskog sistema istraživanja i inovacija. 

MISIJE I PARTNERSTVA

Novo u Programu su Misije, novi instrument koji je ciljan, mjerljiv, vremenski ograničen i sa jasnim budžetskim okvirom za pronalaženje odgovora na izazove društva i od zajedničkog značaja za cijelu EU. Uvodi se i novi pristup partnerstvima (EU partnerstva) zasnovan na efikasnosti, jasnom životnom ciklusu i kvalitetu implementacije. 

STRATEŠKI PLANOVI

Prvim strateškim planom programa Horizont Evropa za period 2021-2024 utvrđene su strateške smjernice za usmjeravanje investicija u prve četiri godine njegove implementacije:

• promovisanje otvorene strateške autonomije vodeći razvoj ključnih digitalnih, razvojnih i novih tehnologija, sektora i lanaca vrednosti
• obnova evropskih ekosistema i biodiverziteta i održivo upravljanje prirodnim resursima
• digitalni put ka Evropi kao prvoj kružnoj, klimatski neutralnoj i održivoj ekonomiji
• stvaranje otpornijeg, inkluzivnijeg i demokratskijeg evropskog društva.

Drugi strateški plan programa Horizont Evropa za period 2025-2027 utvrđuje ključne strateške smjernice u drugoj polovini implementacije programa:  

• zelena tranzicija
• digitalna tranzicija
• otpornije, konkurentnije, inkluzivnije i demokratsko društvo.

Svih šest klastera u okviru II stuba Horizont Evropa, kao i sve aktivnosti u okviru stuba I, III i horizontalne oblasti „Proširivanje učešća i jačanje Evropskog istraživačkog istraživačkog prostora (ERA)“, podržavaće svaku od tri ključne strateške smjernice.