Treći sastanak Zajedničkog odbora za istraživanje i inovacije između EU i Crne Gore u okviru Sporazuma o pridruživanju Horizont Evropa održan je u Podgorici 13. juna 2024. godine.

Sastanakom su zajednički predsjedavale gospođa Marijeta Barjaktarović-Lanzardi, državna sekretarka u Ministarstvu prosvjete, nauke i inovacija, i gospođa Anne Haglund-Morrissey, zamjenica šefa Jedinice za pridruživanje programu Horizont Evropa.

Sastanak je bio prilika da EU podsjeti na značaj programa Horizont Evropa za istraživače u zemlji i njen ekosistem inovacija, posebno u kontekstu toga što je Crna Gora kandidat za članstvo u EU.

Obje strane su izrazile zadovoljstvo povećanim učešćem u ovom programu, posebno naglašavajući da je Crna Gora već dostigla nivo učešća koji je postignut tokom cjelokupnog trajanja prethodnog programa Horizont 2020.

Crnogorska strana je istakla značajne tekuće reforme u Crnoj Gori, uključujući pripremu nove Strategije pametne specijalizacije, završnu fazu pripreme Strategije naučno-istraživačkog rada 2024-2028, Mapu puta za istraživačku infrastrukturu do 2028. godine i Zakon o naučnoistraživačkoj djelatnosti. Ovi napori su u potpunosti integrisani u Reformsku agendu Crne Gore unutar Plana rasta za Zapadni Balkan.

Evropska komisija je pozitivno ocijenila napredak koji je Crna Gora postigla u skladu sa strateškim prioritetima Komisije, posebno u pogledu inovacija i transfera tehnologije. Pored toga, istaknuti su koraci ka usvajanju Strategije za naučno-istraživački rad, mapiranje istraživačke infrastrukture i razvoj novog ciklusa Strategije pametne specijalizacije. Takođe, pozitivno su zabilježeni napori u oblasti saradnje između akademske zajednice i privrede, kao i dobar napredak u oblasti inovacija u Crnoj Gori, priznajući posvećenost aktera u crnogorskom ekosistemu inovacija i naučno-istraživačkog rada daljem povećanju učešća u programu Horizont Evropa. Evropska komisija je spremna da nastavi da pomaže Crnoj Gori, posebno kroz podršku njenoj integraciji u Evropski prostor za istraživanje i inovacije.

Neki od ključnih zaključaka sa sastanka Zajedničkog odbora uključuju mjere za podsticanje učešća u programu Horizont Evropa, kao što su unapređenje saradnje kroz Misije i Partnerstva, saradnja sa Evropskim institutom za inovacije i tehnologiju, valorizacija prava intelektualne svojine, ojačana saradnja sa Evropskim savjetom za inovacije i sa Zajedničkim istraživačkim centrom Evropske komisije, kao i nacionalni napori za širenje učešća u Evropskom istraživačkom prostoru. Posebna pažnja je posvećena implementaciji aktivnosti u okviru Reformske agende vezanih za istraživanje i inovacije.

Sledeći sastanak Zajedničkog odbora će se održati u Briselu 2025. godine.