Selektivno sakupljanje otpada u trgovačkim lancima

Značajna količina ambalažnog otpada završi u kontejnerima umjesto da se selektuje i reciklira. Time se pravi višestruka šteta – ne samo po životnu sredinu, već se gube i značajni prihodi. Selekcija je najvažnija faza u upravljanju otpadom i izuzetno je značajno da se u taj proces uključe svi trgovinski lanci kao i sve ostale male trgovine.

Ovo je ocijenjeno na okruglom stolu “Selektivno sakupljanje otpada u trgovačkim lancima”, koji su 13. decembra 2021. godine organizovali Privredna komora Crne Gore i Ministarstvo ekologije, prostornog planiranja i urbanizma.

U radu su učestvovali predstavnici trgovinskih lanaca, privatnih kompanija koje se bave sakupljanjem otpada, komunalnih i ekološke inspekcije, te lokalnih samouprava.

Primjena Zakona o upravljanju otpadom treba značajno da unaprijedi zaštitu zdravlja ljudi i životne sredine od štetnih uticaja proizvodnje i upravljanja otpadom, omogući efiksano upravaljanje resursima, klasifikaciju i planiranje otpada.

Direktorica sektora udruženja Slavica Pavlović podsjetila je da je Privredna komora u junu organizovala okrugli sto sa ciljem upoznavanja privrednika sa obavezama koje donosi ovaj zakonom, te da će se ovoj temi dati poseban prioritet i u narednom periodu.

Igor Jovanović, rukovodilac Direkcije za upravljanje otpadom i komunalnog razvoja u Ministarstvu ekologije, prostornog planiranja i urbanizma, je istakao da je u ovoj oblasti crnogorsko zakonodavstvo u značajnoj mjeri usklađeno sa EU i da je infrastruktura za upravljanje otpadom kvalitetna u Podgorici i primorskim opštinama, a pokrenut je niz aktivnosti na izradi dokumentacije za izgradnju novih objekata.

- Nadamo se da ćemo se u naredne dvije ili tri godine moći da se pohvalimo novim objektima za upravljanje otpadom na sjeveru Crne Gore – kazao je on.

Prema njegovim riječima, postoje brojni izazovi na tom putu, a među njima se, pored pomenute infrastrukture i potrebe jačanja inspekcijskog nadzora posebno ističe uspostavljanje infomacionog sistema za ovu oblast.

- Ako nemate adekvatnu bazu podataka ne možete imati uvid u trenutno stanje, niti planirati naredne aktivnosti - kazao je Jovanović, dodajući da je potreba za uspostavljanje ovog informacionog sistema istaknuta i na sjednici Vlade.

U osvrtu na temu, on je apostrofirao veoma značajnu ulogu trgovinskih lanaca u fazi selekcije, s obzirom na to da Zakon i EU regulativa potenciraju takozvanu proširenu odgovornost proizvođača otpada.

- Proizvođači, odnosno uvoznici određenih proizvoda imaće obavezu da, kada ti proizvodi postanu otpad, preuzmu odgovornost za njega u organizacionom i finansijskom smislu - istakao je Jovanović.

Prema njegovim riječima, postignuti rezultati u selekciji ambalažnog otpada „uopšte nijesu loši“.

- Dvadeset i dvije tone ambalažnog otpada se pripremi za ponovnu upotrebu. Ako znamo da se na godišnjem nivou proizvede oko 70.000 tona ambalaže, to znači da mi trećinu pripremimo za ponovnu upotrebu – kaže on.

Dodao je da se mora raditi na unapređenju znanja koje imamo u ovoj oblasti, ističući značaj edukacije u tom pogledu.

Ružica Brnović iz Ministarstva ekologije, je posebno ukazala na to da se ogromne količine papira koji se može reciklirati baca u kontejnere.

- Time se gube prihodi jer se taj papir može prodati onima koji ga sakupljaju. Čist papir i karton se bacaju u kontejner čime gube mogućnost ponovne upotrebe. Potrebno je taj papir ispresovati i odložite pored kontejnera, kako bi ga mogli odnijeti oni koji se bave sakupljanjem otpada-istakla je Brnović.

Predstavnici trgovinskih lanaca istakli su da posluju društveno odgovorno, edukuju zaposlene kako da pravilno odlažu ambalažni otpad, te da imaju sklopljene ugovore sa kompanijama koje se bave njegovim odvoženjem. Oni su ukazali da prilikom izgradnje koševa za prikupljanje ambalažnog otpada pored svojih objekata u stambenim kvartovima često imaju nesuglasice sa njihovim stanarima.

Sa druge strane, predstavnici sakupljača otpada su istakli da su brojne trgovine investirali u neophodne prese i kvalitetno uredile odlaganje otpada koji se može reciklirati, te da ga preduzeća koja se bave sakupljanjem, nakon sakupljanja, obično izvoze. Pojedine kompanije izvezu iz Crne Gore oko tri hiljade tona papirnog otpada, što je blizu 40 odsto ukupnog izvoza papira. Oko 99 odsto tog papira sakupi se u Podgorici.

Tokom okruglog stola od skoro svih učesnika je istaknuto da je izgradnja kvalitetne infrastrukture, prije svega centara za recikliranje, uslov koji je neophodan za ispunjavanje evropskih obaveza u ovoj oblasti. Potencirana je takođe značajna uloga inspekcijskog nadzora te apostrofirano da preventivno i savjetodavno djelovanje uvijek treba da imaju prioritet u odnosu na kažnjavanje. Na okruglom stolu su predstavljena iskustva i izazovi u upravljanju otpadom pojedinih opština.

Privredna komora i Ministarstvo planiraju da tokom januara organizuju sličan okrugli sto sa predstavnicima komunalnih preduzeća, bez kojih, prema ocjeni privrednika, ne može biti adekvatnog upravljanja otpadom.