U cilju efikasnije implementacije novih propisa u oblasti zdravlja bilja koji su stupili na snagu početkom januara ove godine, na inicijativu Odsjeka za zdravstvenu zaštitu bilja Uprave za bezbjednost hrane, veterinu i fitosanitarne poslove, u organizaciji Privredne Komore Crne Gore održana je 01. februara 2024. godine edukacija uvoznika bilja, biljnih proizvoda i objekata pod nadzorom na kojoj su prisustvovali i fitosanitarni inspektori PJ Podgorica.

Sekretarka Odbora poljoprivrede i prehrambene industrije Privredne Komore CG, Lidija Rmuš, pozdravila je inicijativu za održavanje edukacije ističući da je veoma važno da privrednici budu informisani o promjenama i pravilima koja se moraju poštovati prilikom uvoza.

Predstavnice Odsjeka za zdravstvenu zaštitu bilja istakle su da je cilj edukacije i da se sagledaju izazovi sa kojima su se uvoznici susreli početkom implementacije novih propisa, radi njihovog rješavanja u smislu nesmetane trgovine sa što manje barijera uz poštovanje propisa koji su donešeni kao obaveza na putu pridruživanja Evropskoj Uniji i u cilju zaštite teritorije Crne Gore od unošenja veoma štetnih karantinskih organizama.

Uvoznicima je prezentovana praktična primjena novih propisa: Liste štetnih organizama bilja, biljnih proizvoda i objekata pod nadzorom („Sl.list CG, br.111/2023) u skladu sa Regulativom (EU) 2019/2072, i Pravilnik o fitosanitarnim mjerama za unošenje bilja i biljnih proizvoda koji predstavljaju neprihvatljiv rizik od štetnih organizama ("Sl. list CG", br. 135/2022, 32/2023, 56/2023, 84/2023 i 111/2023) u skladu sa Regulativom (EU) 2018/2019, s tim da su u propisima i nacionalne prelazne odredbe kako se ne bi stvarale trgovinske barijere između članica CEFTA sporazuma.

Akcenat je dat na novine u odnosu na dosadašnji sistem kontrole u oblasti zdravlja bilja: povećan broj bilja i biljnih proizvoda koji će biti predmet kontrole na uvozu i za koje će biti potreban fitosertifikat, kao i kategorizacija štetnih organizama u zavisnosti  od rizika od njihovog unošenja, koji je povezan i sa biljem i sa njegovim porijeklom (karantinski i regulisani nekarantinski štetni organizmi). Poseban akcenat obuke je dat na zabrane unošenja određenog bilja na teritoriju Crne Gore u zavisnosti od njegovog porijekla. Naime, osim zabrana propisanih Listama štetnih organizama bilja, biljnih proizvoda i objekata pod nadzorom, zabrane se odnose i na unošenje visokorizičnog bilja propisanog Regulativom (EU) 2018/2019 koja je prenesena u gore navedeni Pravilnik o fitosanitarnim mjerama za unošenje bilja i biljnih proizvoda koji predstavljaju neprihvatljiv rizik od štetnih organizama. Kao što je javnost već upoznata, navedeni propisi su dostupni i na sajtu Uprave za bezbjednost hrane, veterinu i fitosanitarne poslove.

Osim navedenih propisa, uvoznicima je akcenat dat i na uvozne odredbe propisa koji se odnose na karantinske štetne organizme: bakteriju Xylella fastidiosa, virus smeđe naboranosti ploda paradjza (ToBRFV) i fitoplazmu Candidatus Phytoplasma vitis koja prouzrokuje zlatnu žuticu vinove loze, uzimajući u obzir izazove sa kojima su se uvoznici susreli prilikom uvoza biljaka domaćina navedenih štetnih organizama.