Na inicijativu Odsjeka za zdravstvenu zaštitu bilja Uprave za bezbjednost hrane, veterinu i fitosanitarne poslove, uz podršku Evropske Komisije, održana je radionica TAIEX-a za uvoznike bilja, na kojoj su prisustvovali i fitosanitarni inspektori, predstavnici Uprave carina i Odsjek za zdravstvenu zaštitu bilja (TAIEX Workshop on implementation of Commission Implementing Regulation (EU) 2019/2072 related).

Radionica je održana u Podgorici u hotelu „Aurel“, u periodu od 20. do 21. decembra 2023. godine.

Cilj održavanja radionice je efikasnija implementacija propisa u koji je prenesena Regulativa (EU) 2019/2072 kojom su regulisani karantinski štetni organizmi, regulisani nekaranstinski štetni organzmi (RNQP), kao i fitosanitarni zahtjevi za bilje, biljne proizvode i objekte pod nadzorom prilikom njihovog uvoza i premještanja, kao i efikasnija implementacija propisa kojim je prenesena Regulativa (EU) 2018/2019 koja reguliše zabranu uvoza visokorizičnog bilja.

Eksperti Evropske unije Marijana Kelava, rukovodilac Odsjeka za zdravlje bilja Ministarstva Poljoprivrede Hrvatske, Ana Tičinović Masnica, rukovodilac dijela fitosanitarne inspekcije u Sektoru za poljoprivredu i fitosanitarnu inspekciju Hrvatske i Alejandro Lorca, pomoćnik direktora za sanitarne poslove i graničnu kontrolu Ministarstva za poljoprivredu, ribarstvo i hranu Španije, prenijeli su iskustva implementacije novog režima zdravlja bilja u njihovim državama uključujući i izazove koje su imali tokom implementacije, a sa kojima se i danas susrijeću.

Akcenat je dat na novine u odnosu na dosadašnji sistem kontrole u oblasti zdravlja bilja: povećan broj bilja i biljnih proizvoda koji će biti predmet kontrole na uvozu i za koje će biti potreban fitosertifikat, kao i kategorizacija štetnih organizama u zavisnosti od rizika od njihovog unošenja, koji je povezan i sa biljem i sa njegovim porijeklom (karantinski i regulisani nekarantinski štetni organizmi). Poseban akcenat obuke je dat na zabrane unošenja određenog bilja na teritoriju Crne Gore u zavisnosti od njegovog porijekla. Naime, osim zabrana propisanih Listama štetnih organizama bilja, biljnih proizvoda i objekata pod nadzorom, zabrane se odnose i na unošenje visokorizičnog bilja propisanog Regulativom (EU) 2018/2019 koja je prenesena u Pravilnik o fitosanitarnim mjerama za unošenje bilja i biljnih proizvoda koji predstavljaju neprihvatljiv rizik od štetnih organizama.

Tokom radionice diskutovalo se i o obavezama koje su propisane regulativama Evropske unije o prioritetnim štetnim organizmima i službenim kontrolama, kao važnim elementima novog režima u zdravlju bilja.

NAPOMENA: Kao što smo javnost upoznali u prethodnom periodu, u cilju spriječavanja unošenja veoma štetnih organizama na teritoriju Crne Gore, kao i u cilju usaglašavanja sa legislativom Evropske unije, Odsjek za zdravstvenu zaštitu bilja Uprave za bezbjednost hrane, veterinu i fitosanitarne poslove, prenio je odredbe gore navedenih regulativa u nacionalne propise, koji su u međuvremenu ažurirani u skladu sa novim EU izmjenama, s tim da su u propisima i nacionalne prelazne odredbe kako se ne bi stvarale trgovinske barijere između članica CEFTA sporazuma. Kao što je i u prethodnom periodu najavljivano, propisi stupaju na snagu 1. januara 2024. godine:

Liste štetnih organizama bilja, biljnih proizvoda i objekata pod nadzorom („Sl.list CG, br.111/2023) u skladu sa Regulativom (EU) 2019/2072, i

Pravilnik o fitosanitarnim mjerama za unošenje bilja i biljnih proizvoda koji predstavljaju neprihvatljiv rizik od štetnih organizama ("Sl. list CG", br. 135/2022, 32/2023, 56/2023, 84/2023 i 111/2023) u skladu sa Regulativom (EU) 2018/2019.