Akademska zajednica i zvaničnici osvrnuli se na učinke Zakona o akademskom integritetu

U okviru projekta „Kvalitetno obrazovanje za sve“ 16. decembra 2021. godine u Podgorici održan je okrugli sto „Zakon o akademskom integritetu – trendovi i izazovi“. Događaj je poslužio kao platforma za dublji razgovor akademske zajednice, osoblja i vladinih zvaničnika, uključujući Ministarstvo prosvjete, nauke, kulture i sporta, Etički komitet, Agenciju za borbu protiv korupcije, Agenciju za obezbjeđenje kvaliteta u visokom obrazovanju i predstavnike pravosuđa. Prisutni su bili podstaknuti da govore o veoma važnom pitanju prevencije neetičkog ponašanja putem regulatornih i institucionalnih reformi, koje su u Crnoj Gori sprovedene nedavnim usvajanjem Zakona o akademskom integritetu.

U svom uvodnom obraćanju, Evgenia Giakoumpoulou, šefica Programske kancelarije Savjeta Evrope u Podgorici, istakla je da „zakon uvijek prati promjene u društvu, a ne obrnuto, tako da pitanje integriteta treba sagledavati šire od zakonodavnog i institucionalnog okvira“.

Neda Ojdanić, direktorica Direktorata za tercijaolno obrazovanje i ENIC/NARIC centra u Ministarstvu prosvjete, nauke, kulture i sporta, istakla je  da su principi akademskog integriteta  osnova za funkcionisanje i rad cijele akademske zajednice, uključujući studente, nastavnike, istraživače, koordinatore i administratore, te da je pristup akademskom integritetu usklađen  s nacionalnim okvirom visokog obrazovanja, budući da je ovo pitanje prepoznato Zakonom o akademskom integritetu, koji je usvojen, i institucionalno,  osnivanjem Etičkog komiteta.

„ Nacionalna politika osiguranja akademskog integriteta  prati pojavu i prirodu slučajeva akademskog nedoličnog ponašanja i preduzima mjere ne samo za sankcionisanje takvog ponašanja, već i za rješavanje temeljnih uzroka“, izjavila je Ojdanić.

Takođe, ona je predočila  da Nacrt Strategije  razvoja visokog obrazovanja 2021-2025. naglašava važnost primjene načela akademskog integriteta i da potpuna primjena potrebnih mjera za zaštitu od narušavanja akademskog integriteta treba da bude stalno u fokusu akademske zajednice.

Mara Šćepanović, predsjednica Etičkog komiteta, predstavila je ključne izazove prilikom postupanja po slučajevima navodnog nečasnog akademskog ponašanja gdje je ukazala na nedoslijednost pojedinih odredbi zakona koje su dovele do osporavanja odluka komiteta pred Upravnim sudom i njihovog naknadnog poništenja. Članica komiteta Snežana Miladinović–Drobnić dala je pravnu analizu sadržaja zakona i preporučila neka poboljšanja prakse i regulative.

Okrugli sto je takođe pružio priliku učesnicima da čuju od Mjurijel Poason i Žaka Halaka, sadašnjih i bivših eksperata UNESCO-a, o različitim međunarodnim iskustvima prilikom osnivanja i rada etičkih tijela u visokom obrazovanju. Njih dvoje su govorili o najboljim praksama različitih zemalja u ovom smislu ne samo u Evropi već i širom svijeta.

Konačno, predstavnici etičkih organa sa državnog Univerziteta Crne Gore i privatnog Univerziteta Donja Gorica govorili su o pravilima i praksi, i o slučajevima iz prakse kao ilustraciju kulture akademske čestitosti koja se promoviše u ove dvije visokoškolske ustanove.

Učesnici su detaljno raspravljali o zakonu o akademskom integritetu i to kako o njegovim nedostacima tako i o pozitivnim aspektima ali i relevantne prakse. Takođe su identifikovali korake koje bi donosioci odluka u Crnoj Gori mogli preduzeti kako bi došlo do unapređenja.

Na kraju, navedeno je da je zakon pruža dobru polaznu osnovu ali da je za efikasno očuvanje integriteta potrebno djelovanje ne samo onih kojih se postojeći zakon ili politika direktno tiče, već i društva u cjelini, uključujući osnovno i srednje obrazovanje. Savjet Evrope je ponudio svoju pomoć u tu svrhu.

Okrugli sto je organizovan u okviru zajedničkog programa Evropske unije i Savjeta Evrope „Horizontal facility za Zapadni Balkan i Tursku 2019-2022“.