Izvještaj o izvršenju budžeta Crne Gore za period januar – oktobar 2023. godine

Objavljeno: 30.11.2023. 15:32 Autor: Ministarstvo finansija

Prihodi budžeta u periodu januar-oktobar 2023. godine iznosili su 2.123,8 mil. € ili 34,4% procijenjenog BDP-a i veći su za 371,9 mil. € ili 21,2% u odnosu na planirane, dok su u odnosu na uporedni period 2022. godine veći za 508,2 mil. € ili 31,5%. Najznačajnija pozitivna odstupanja zabilježena su kod Prihoda po osnovu poreza na dodatu vrijednost, Prihoda po osnovu poreza na dobit pravnih lica, Doprinosa za obavezno socijalno osiguranje, Ostalih prihoda i Donacija i transfera.

Prihodi po osnovu PDV-a zaključno sa oktobrom mjesecom naplaćeni su u iznosu od 892,9 mil. € što je za 97,7 mil. € ili 12,3% veće u odnosu na planirane i 139,9 mil. € ili 18,6% veće u odnosu na isti period prethodne godine.

Kategorija prihoda od Akciza, u navedenom periodu, naplaćena je u iznosu od 270,5 mil. €, što je u odnosu na plan veće za 44,8 mil. € ili 19,8%, odnosno 62,0 mil. € ili 29,7% u odnosu na isti period prethodne godine. Najveći doprinos rastu akciza za deset mjeseci 2023. godine zabilježen je kod:

- akcize na mineralna ulja i njihove derivate, i to u iznosu od 151,1 mil. €, što je za 49,8 mil. € ili 49,2% veće u odnosu na isti period prethodne godine.

- akcize na duvan i duvanske proizvode, i to u iznosu od 82,5 mil. €, što je za 5,1 mil. € ili 6,6% veće u odnosu na isti period prethodne godine.

Imajući u vidu da je 01. jula 2023. godine stupio na snagu član Zakona o akcizama, kojim se uvodi akciza na proizvode od šećera, kakaoa i sladoled, po ovom osnovu do sad je naplaćeno ukupno  1,8 mil. €.

Prihodi po osnovu Poreza na dobit pravnih lica naplaćeni su u iznosu od 143,3 mil. € i veći su u odnosu na planirane za 30,9 mil. € ili 27.5%, dok su u odnosu na uporedni period 2022. godine veći su za 60,0 mil. € ili 72,1%. Snažan rast ove kategorije prihoda prvenstveno je rezultat uvođenja progresivnih stopa na dobit, rasta ekonomske aktivnosti i ostvarenih rezultata privrednih subjekata u prethodnoj godini, kao i poboljšanja poreske discipline.

Kategorija Doprinosa u posmatranom periodu realizovana je u iznosu od 439,4 mil. € što je za 80,4  mil.€ ili 22,4% veće u odnosu na planirane, odnosno 93,0 mil. € ili 26,8% veće u odnosu na uporedni period 2022. godine. Trend rasta ove kategorije prihoda nastavljen je i u oktobru, a dominantno je rezultat smanjenja neformalne ekonomije na tržištu rada usljed smanjenja poreskog opterećenja na rad, veće poreske discipline, kao i povećanja zarada zaposlenih u javnom sektoru čime je uvećana i osnovica naplate poreza i doprinosa na zarade.

Ostali prihodi u posmatranom periodu iznosili su 157,6 mil. €, što je za 74,8 mil. € veće u odnosu na planirane, dok su u odnosu na uporedni period 2022. godine veći za 134,4 mil. €. Značajan rast ove kategorije prihoda dominantno je rezultat prekida hedžing aranžmana iz 2021. godine, i to u iznosu od skoro 60 mil. €, kao i prenos sredstava naplaćenih u okviru implementacije  projekta „Ekonomskog državljanstva“ u ukupnom iznosu od 55,8 mil. €. Pored navedenog, u istom periodu  izvršena je uplata u iznosu od 11,6 mil. €, po osnovu uplaćenih dividendi od ostvarene dobiti privrednih društava u većinskom vlasništvu države.

U navedenom periodu značajan rast zabilježen je i kod kategorije Donacije i transferi koji su ostvareni u iznosu od 55,8 mil. €, što je u odnosu na plan veće za 20,7 mil. € i 29,7 mil. € u odnosu na uporedni period 2022. godine. Rast navedene kategorije prevashodno je rezultat izvršene uplate sredstava od strane EU, a po osnovu direktne budžetske podrške za energetsku efikasnost.

Prihodi u oktobru mjesecu 2023. godine iznosili su 220,0 mil. € i veći su u odnosu na plan za 42,4 mil. € ili 23,9%, i za 52,0 mil. € ili 30,9% u odnosu na oktobar 2022. godine.

Izdaci budžeta za period januar-oktobar 2023. godine iznosili su 1.940,2 mil. € ili 31,4% procijenjenog BDP-a i u odnosu na planirane manji su za 120.9 mil. € ili 5,9% dok su u odnosu na isti period 2022. godine veći za 264,9 mil. € ili 15,8%.

U strukturi ukupne potrošnje u posmatranom periodu, Tekući budžet izvršen je na nivou od 1,825.8 mil. €, što predstavlja 94 % ukupne potrošnje, dok je Kapitalni budžet izvršen na nivou od 114.3 mil. €, što predstavlja 6 % ukupne potrošnje.

Posmatrajući glavne kategorije potrošnje u okviru Tekućeg budžeta, tekući izdaci, u navedenom periodu, realizovani su u iznosu od  816,2 mil. € i u odnosu na planirane manji su za 33,5 mil. € ili 3,9%. U okviru ove kategorije izdataka najznačajnija izdvajanja su kod Bruto zarada i doprinosa na teret poslodavca u iznosu od 526,1 mil. €, što je u odnosu na plan veće za 14,7 mil. € ili 2,9% i koje su realizovane u skladu sa važećim zakonskim propisima, potpisanim kolektivnim ugovorima i stvarnom obračunu zarada. Takođe, izdaci za kamate su realizovani u većem iznosu od plana za 4,3 mil. €. Pored navedenog, ostale budžetske pozicije u okviru Tekućih izdataka uglavnom ispod plana, shodno stvarnoj dinamici potrošnje potrošačkih jedinica.

Transferi za socijalnu zaštitu, do kraja oktobra, ostvareni su u iznosu od 673,1 mil. € i veći su u odnosu na planirane za 20,3 mil. € ili 3,1%, dok su u odnosu na isti period 2022. godine veći za 139,7 mil. € ili 26,2%, što je dominantno rezultat većeg izvršenja po osnovu prava iz oblasti socijalne zaštite i prava iz oblasti penzijskog i invalidskog osiguranja, usljed redovnog i vanrednog usklađivanja ovih izdataka shodno važećim zakonskim propisima.

Kapitalni budžet u posmatranom periodu ostvaren je u iznosu od 114 mil. €, što predstavlja 67% realizacije dosadašnjeg plana, odnosno ostvareno je 55 mil € manje od plana. Realizacija kapitalnog budžeta zaključno sa oktobrom mjesecom dominantno su ostvarena u okviru Realizacija putne infrastrukture i niskogradnje u iznosu od 51 % ukupnih izdataka Kapitalnog budžeta, zatim Razvoja manje razvijenih lokalnih samouprava 8,8%, unapređenja turističke ponude 5,4% i td. Posmatrajući pojedinačne projekte, od ukupno 374 projekta koji su planirani budžetom za 2023. godinu, kod 215 nije evidentirana ni jedna transakcija plaćanja, dakle skoro 2/3 projekata se ne realizuje. Kod preostalih projekata, pojedinačno najveće izdvajanje odnosi se na transfer od po 1 mil € prema 10 opština iz sredstava koja su ostvarena iz ekonomskog državljanstva, a koje se evidentira u okviru projekta 15 030 K02 001 - Pomoć manje razvijenim lokalnim samoupravama sa sjevera za realizaciju kapitalnih projekata iz sredstava ostvarenih od ekonomskog državljanstva.

Rashodi u oktobru mjesecu 2023. godine iznosili su 212,8 mil. € i manji su u odnosu na plan za 6,3 mil. € ili 2,9%, dok su u odnosu na oktobar 2022. godine veći su za 25,3 mil. € ili 13,5%.

Imajući u vidu realizaciju prihoda i rashoda, u posmatranom periodu, ostvaren je suficit budžeta u iznosu od 183,6 mil. € ili 3% procjenjenog BDP-a. U oktobru je ostvaren budžetski suficit u iznosu od 7,1 mil. €.

Dokumenta

Da li vam je sadržaj ove stranice bio od koristi?