NATO

Sjevernoatlantski savez (NATO - North Atlantic Treaty Organisation) je najveća međunarodna vojno-politička organizacija u svijetu, osnovana 4. aprila 1949. godine u Vašingtonu. Politička dimenzija NATO-a ogleda se u promociji demokratskih vrijednosti, konsultacijama i saradnji država članica o vojno-odbrambenim pitanjima u cilju izgradnje povjerenja i sprječavanja konflikata, dok je vojna komponenta NATO-a zasnovana na posvećenosti mirnom rješavanju sporova. Ukoliko diplomatski napori ne uspiju, NATO ima vojnu moć za preduzimanje operacija u cilju rješavanja kriznih situacija.

Zvanični odnosi Crne Gore i NATO-a počeli su krajem 2006. kada je Crnoj Gori upućen poziv da pristupi Partnerstvu za mir, programu bilateralne saradnje između partnerskih zemalja i NATO-a. Nakon pristupnih pregovora i perioda ratifikacije Sporazuma o pristupanju od strane saveznica, Crna Gora je, nakon predaje instrumenta o potvrđivanju Sjevernoatlantskog ugovora Stejt dipartmentu, 5. juna 2017. godine postala 29. članica NATO-a.

U periodu od učlanjenja do danas, Crna Gora je ostala posvećena sprovođenju nacionalnih političkih prioriteta u okviru NATO-a i konkretnim doprinosima svim ključnim politikama i oblastima djelovanja NATO-a.

Crna Gora je od decembra 2018. godine prisutna u jednom od četiri multi-nacionalna bataljona pod komandom NATO-a na istočnom krilu Alijanse u okviru Pojačanog isturenog prisustva. Drugi važan segment NATO djelovanja predstavlja i projektovanje stabilnosti van granica Alijanse, gdje, između ostalog, Crna Gora aktivno doprinosi NATO misijama i operacijama. Aktuelan je angažman u okviru KFOR-a na Kosovu, dok je u septembru 2020. okončan višegodišnji doprinos misiji „Odlučna podrška“ u Avganistanu. Osim toga, kontinuirano se izdvajaju sredstva za doprinos povjerilačkim fondovima NATO-a, što predstavlja konkretan doprinos praktičnoj dimenziji partnerskih odnosa koje NATO ostvaruje. Crna Gora je snažno posvećena i promovisanju politike otvorenih vrata i pružanju podrške aspirantima, uključujući i države regiona. Jedan od prioriteta članstva u NATO je i snaženje uloge žena, kao i promocija Rezolucije Savjeta bezbjednosti UN 1325 Žene, mir i bezbjednost.

Crna Gora doprinosi borbi protiv terorizma, mjerama za suprotstavljanje hibridnim i sajber prijetnjama, saradnji NATO i EU i jačanju bezbjednosti na evroatlantskom prostoru i šire. Paralelno s navedenim pravcima djelovanja, ostvarena je i puna integracija vojno-odbrambenih kapaciteta Crne Gore u NATO strukture, kako bi one mogle da daju doprinos kolektivnom sistemu odbrane. U skladu s obavezama preuzetim na samitu u Velsu iz 2014. godine o povećanju izdvajanja za budžet odbrane do nivoa od 2% BDP, od čega bi 20% bilo utrošeno na modernizaciju odbrambenih kapaciteta, Crna Gora kontinuirano radi na ostvarivanju postavljenih ciljeva. Prema trenutnim procjenama, izdvajanja za odbranu za 2021. godinu će biti na nivou od 1,72% BDP, od čega za modernizaciju 20 %.

Zahvaljujući svom širokom angažmanu, kao i doprinosu stabilnosti i sigurnosti Zapadnog Balkana i šire evroatlantske oblasti, Crna Gora je prepoznata kao kredibilna i odgovorna saveznica.