Neusvajanje budžeta ugrozilo bi likvidnost države, blagovremeno servisiranje obaveza i usporilo dinamiku razvojnog i evropskog puta

Ministarstvo finansija krajnje kritički ocjenjuje sprječavanje usvajanja najvažnijeg godišnjeg dokumenta za koji je odgovorno - Predloga zakona o budžetu Crne Gore za 2025. godinu, u skladu sa propisanim rokom, naročito što su sve obaveze koje se tiču Vlade i MF-a, kao nosioca ovog procesa, izvršene u skladu sa propisanom obavezom, potrebama svih potrošačkih jedinica, nesmetanim funkcionisanjem države i unaprjeđenjem standarda građana. 

Dakle, u slučaju neusvajanja budžeta za 2025. godinu do 31. decembra, država ulazi u privremeno finansiranje, shodno članu 37 Zakona o budžetu i fiskalnoj odgovornosti. Shodno tome finansiranje potrošačkih jedinica sprovodi se do 1/12 stvarnih izdataka u prethodnoj godini, odnosno mjesečna potrošnja može biti najviše do nivoa prosječne mjesečne potrošnje u prethodnoj godini, što svakako značajno otežava realizaciju planiranih politika i javnih usluga.

Finansiranje mandatornih izdataka, koji se usklađuju ekonomskim kretanjima u skladu sa Zakonom bilo bi izazovno, s obzirom da ovi izdaci imaju trend rasta te da bi već januarski obračun u 2025. godini bio veći od prosjeka u prethodnoj godini. Tako bi npr. izdaci za penzije, socijalna davanja i zarade, morali biti uvećani kroz privremeno finansiranje, a što bi moralo da se odrazi na smanjenje svih ostalih izdataka.

Izuzetno je važno što bi ovakav scenario uticao negativno na  redovno servisiranje javnog duga iz prethodnog perioda, koje je neophodno da se odvija pravovremeno i koje se realizuje u skladu sa jasno definisanom dinamikom otplate duga. To je naročito važno naglasiti u kontekstu većih  potreba za otplatom duga u 2025. godini, u odnosu na 2024. godinu.

Uzimajući u obzir navedene i druge obavezne izdatke, odnosno specifičnost 2025. godine,  bilo bi izuzetno izazovno stvoriti pretpostavke za redovno finansiranje svih obaveza države u uslovima da budžet ne bude pravovremeno usvojen.

Ključni izazov svakako bi predstavljalo obezbjeđivanje likvidnosti države, imajući u vidu da se kroz usvajanje budžeta i Odluke o zaduživanju stvaraju pretpostavke za obezbjeđivanje izvora finansiranja za otplatu dijela duga i finansiranje infrastrukturnih projekata. U uslovima da budžet ne bude usvojen, kroz privremeno finansiranje, sredstva za otplatu duga bi bilo potrebno obezbijediti iz depozita države koji nisu dovoljni da pokriju sve obaveze u sljedećoj godini, odnosno dovoljni su za izmirivanje obaveza samo u prvom kvartalu, imajući u vidu dinamiku otplate duga.

Takođe, neusvajanje budžeta imalo bi svojevrsne implikacije na razvojne procese države, budući da bi infrastrukturni projekti bili maltene zaustavljeni, posebno u dijelu aranžmana u okviru Plana rasta za Zapadni Balkan, čija implementacija bi bila dovedena u pitanje, imajući u vidu rokove za ratifikaciju sporazuma koji moraju da prate i potpisivanje Ugovora o finansiranju, za koji je potrebno da pretpostavke budu definisane Zakonom o budžetu.

Sljedeća godina je dovoljno izazovna i bez institucionalnih blokada, i to po više osnova, stoga bi neusvajanje budžeta i privremeno finansiranje u značajnoj mjeri otežalo funkcionisanje države i dovelo u pitanje uredno finansiranje svih obaveza.

Ministarstvo finansija već je otpočelo pripreme za donošenje rješenja o privremenom finansiranju, ali još jednom apelujemo na sve poslanike i donosioce odluka, da sa podrazumijevanom odgovornošću, pristupe pravovremenom okončanju procesa koji je zajednička obaveza svih nas, a u cilju donošenja državnog budžeta koji je vlasništvo svakog građanina Crne Gore. Očekujemo da prestane institucionalna opstrukcija kako bi sve institucije ove države mogle svoje obaveze da izvršavaju profesionalno i odgovorno, u skladu sa zakonskim obavezama. Zajednički cilj i dužnost svih nosioca javnih funkcija trebalo bi da budu aktivnosti usmjerene na jačanje ekonomskog standarda građana i ubrzanje evropske integracije države.