Na inicijativu Odsjeka za zdravstvenu zaštitu bilja Uprave za bezbjednost hrane, veterinu i fitosanitarne poslove, uz podršku Evropske Komisije održana je TAIEX radionica (TAIEX Workshop on official survey and control measures of Anoplophora chinensis) za uvoznike bilja, predstavnike komunalnih službi za održavanje gradskih zelenila, Agencije za zaštitu životne sredine, Nacionalnih parkova, Uprave za šume i fitosanitarne inspektore. Radionici je prisustvovao i Odsjek za zdravstvenu zaštitu bilja i Prof. dr Snježana Hrnčić sa Biotehničkog fakulteta. Radionica je održana u Podgorici u hotelu „Aurel“, 10. i 11. decembra 2024. godine.

Eksperte i učesnike radionice je pozdravio direktor Uprave za bezbjednost hrane, veterinu i fitosanitarne poslove Vladimir Đaković, ističući da je radionica organizovana sa ciljem da se svim relevantnim subjektima čija je djelatnost povezana sa biljem, blagovremeno pruže informacije o ovom karantinski štetnom organizmu čije prisustvo do sada nije potvrđeno na teritoriji Crne Gore na osnovu višegodišnjeg posebnog nadzora koji Uprava sprovodi, a sve u cilju spriječavanja njegovog unošenje u budućem periodu.

Eksperti na radionici su bili iz Hrvatske, države članice Evropske unije: Ivica Delić, rukovodilac Sektora za fitosanitarnu politiku Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i ribarstva; Marijana Kelava, rukovodilac Odsjeka za zdravlje bilja Ministarstva Poljoprivrede, šumarstva i ribarstva i dr Andrija Vukadin iz Centra za zaštitu bilja Hrvatske Agencije za poljoprivredu i hranu (HAPIH), sa višegodišnjim iskustvom u sprovođenju fitosanitarnih mjera radi iskorjenjivanja ovog štetnog organizma koji je nažalost prisutan u Hrvatskoj.

Na radionici je od strane eksperata istaknuto da je edukacija svih subjekata u lancu čija je djelatnost povezana sa biljem veoma važna, jer su znaci prisustva kineske strižibube na biljkama ponekad praktično neprimjetni i može se desiti da se znaci prisustva pojave tek u kasnijoj fazi kada larva u osnovi stabla ili korijenu poraste i aktivno krene sa ishranom, kada se može uočiti piljevina u osnovi korijena pa čak i izlazak odraslog oblika insekta (imago). Uzimajući u obzir navedeno, veoma je važno da nakon izvršene fitosanitarne kontrole na uvozu od strane fitosanitarnih inspektiora, odgovorna lica za zdravlje bilja zaposlena kod uvoznika, kao i lica koja su na drugi način u kontaktu sa biljem kao što su lica odgovorna za održavanje gradskih zelenila, vrše redovne vizuelne preglede u skladištima, prodajnim prostorima i javnim površinama, kako bi se blagovremeno otkrila eventualna iznenadna pojava kineske strižibube, a sve u cilju efikasnog sprovođenja fitosanitarnih mjera i sprečavanja daljeg širenja.

Takođe je dat akcenat da se uvoznici rukovode analizom rizika prilikom planiranja uvoza, jer uvoz iz država i područja u kojima je prisutan štetni organizam povećava rizik od unošenja štetnog organizma na teritoriju Crne Gore. Istaknuto je da je važno da se prilikom kontrole na uvozu fitosanitarni inspektori rukovode analizom rizika na način da se osim detaljnog vizuelnog pregleda biljaka domaćina vrši i destruktivna metoda u skladu sa Pravilnikom o fitosanitarnim mjerama za sprečavanje unošenja, odomaćivanja i širenja štetnog organizma Anoplophora chinensis (Forster), ("Sl. list CG", br. 77/2023) koji je usaglašen sa Regulativom (EU) 2022/2095.

Eksperti su prenijeli hrvatska iskustva u sprovođenju zahtjevnih mjera iskorjenjivanja ovog štetnog organizma, koji je prouzrokovao velike štete i velika finansijska sredstva za sprovođenje fitosanitarnih mjera,  kao i izazove koje su imali tokom implementacije a sa kojima se i danas susrijeću.

Tokom ekspertske misije diskutovalo se i o propisanim obavezama gore navedenom Regulativom (EU) 2022/2095 o Anoplophora chinensis, koja je karantinski prioritetni štetni organizam, za koji je obavezno vršenje posebnog nadzora i sprovođenje fitosanitarnih mjera u slučaju pojave.  

Ovom prilikom želimo da se zahvalimo onim predstavnicima komunalnih službi za održavanje gradskih zelenila, kao i predstavnicima uvoznika, Agencije za zaštitu životne sredine, Nacionalnih parkova i Uprave za šume, koji su se odazvali našem pozivu i svojim učešćem zajedno sa fitosanitarnim inspektorima i savjetnicima Uprave, opravdali napore i izdvojena finansijska sredstva Evropske Komisije da se preko TAIEX radionice izvrši edukacija ovih ciljnih grupa u cilju sprečavanja unošenja ovog izuzetno štetnog organizma na teritoriju Crne Gore.