Učešće Zastupnice na okruglom stolu na temu "SKY aplikacija - pojava i izazovi u praksi"

Dana 7. i 8. jula 2023. godine, u hotelu „Palas“ u Petrovcu, u okviru projekta Suzbijanje teških oblika kriminaliteta na Zapadnom Balkanu IPA 2019, koji je kofinansiran od strane Evropske unije, održava se okrugli sto na temu „SKY aplikacija - pojava i izazovi u praksi“, u organizaciji Ministarstva pravde Crne Gore, a uz podršku Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit („GIZ“), Ministarstva unutrašnjih poslova Republike Italije i Centra za međunarodnu pravosudnu saradnju („CILC“), na kojem učestvuje i g-đa Valentina Pavličić, Zastupnica Crne Gore pred Evropskim sudom za ljudska prava.

Zastupnica je u okviru panel diskusije, predstavila učesnicima relevantne međunarodne standarde postupanja sa dokazima, u skladu sa praksom Evropskog suda za ljudska prava i istakla da je u dosadašnjoj praksi Sud u Strazburu razvio nekoliko kriterijuma odnosno mjera zaštite prilikom tajnog nadzora komunikacija, koji moraju biti predviđeni unutrašnjim pravom kako bi se izbjegle zloupotrebe.

U tom smislu, Evropski sud ispituje da li domaće zakonsko rješenje na osnovu koga je određen tajni nadzor jasno definiše: prirodu i vrstu krivičnih djela u pogledu kojih je određen nadzor; kategoriju lica čija komunikacija može biti nadzirana; trajanje nadzora; postupak za pristup, ispitivanje, korišćenje i čuvanje pribavljenih podataka; mjere predostrožnosti koje treba preduzeti prilikom prenošenja podataka drugim subjektima; okolnosti pod kojima pribavljeni podaci mogu ili moraju biti izbrisani ili uništeni. U skorijoj praksi, ovi kriterijumi su dodatno prošireni zahtjevima za: kontrolom primjene tajnog nadzora od strane nezavisnog tijela; obavještavanjem lica koja su bila pod nadzorom; postojanjem efikasnog pravnog sredstva kojim bi se osporavala osnovanost nadzora.

Konačno, nesporno je da je otkrivanje i presrijetanje komunikacionih platformi EncroChat i Sky ECC doprinijelo otkrivanju i sprječavanju mnogih krivičnih djela, što u skladu sa stavom 2 člana 8 Konvencije čini opravdanim zadiranje javnih vlasti u pravo pojedinaca na nepovredivost komunikacije. Jasno je i da su mjerama nadzora ostvareni legitimni ciljevi zaštite nacionalne i javne bezbjednosti, sprječavanja nereda i kriminala, prava i sloboda drugih. Ono što je sporno jeste da li je ovo „zadiranje“ obavljeno u skladu sa zakonom i zahtjevima koje je Evropski sud definisao u svojoj dosadašnjoj praksi, posebno imajući u vidu da primijenjenim mjerama nije samo presrijetana komunikacija pripadnika organizovanih kriminalnih grupa, već i svih korisnika EncroChat i Sky ECC aplikacija.