Visokorizične države koje podliježu pozivu FATF-a za preduzimanje aktivnosti-oktobar 2024.godine

Visokorizične države koje podliježu pozivu FATFa za preduzimanje aktivnosti – oktobar 2024.godine

 Pariz, 25. oktobar 2024.godine-Visokorizične države imaju značajne strateške nedostatke u svojim sistemima za borbu protiv pranja novca, finansiranja terorizma i finansiranja proliferacije. Za sve države koje su identifikovane kao visoko rizične FATF poziva svoje članice i zahtijeva od svih država da primjene produbljene mjere identifikacije i praćenja klijenata, a u najozbiljnijim slučajevima, države se pozivaju da primjene kontramjere kako bi zaštitile međunarodni finansijski sistem od kontinuiranih rizika od pranja novca, finansiranja terorizma i finansiranja proliferacije (PN/FT/FP) koji proističu iz te zemlje.

Ova lista se često naziva i “crna lista”.

Od februara 2020. godine, Iran je u januaru i avgustu 2024.godine, izvijestio da nema značajnih promjena u status njegovog akcionog plana.

Uzimajući u obzir izražen rizike od  finansiranja proliferacije OMU[1] , FATF ponavlja svoj poziv da se primjene kontra mjere na ove visokorizične države  

DEMOKRATSKA NARODNA REPUBLIKA KOREJA (DNRK) 

Nadovezujući se na izjave FATF-a saopštenja tokom protekle decenije, FATF je i dalje zabrinut zbog kontinuiranog neuspjeha DNRK-a da se pozabavi značajnim nedostacima u svom sistemu borbe protiv pranja novca i finansiranja terorizma (SPN/FT)i ozbiljnim prijetnjama koje predstavljaju nedozvoljene aktivnosti DNRK vezane za širenje (proliferaciju) oružja za masovno uništenje (OMU) i njegovo finansiranje.

 FATF je od 2011. godine stalno ponavljao potrebu da sve zemlje snažno sprovode ciljane finansijske sankcije u skladu sa rezolucijama SB UN-a i primjenjuju sljedeće protivmjere kako bi zaštitile svoje finansijske sisteme od prijetnji za pranje novca, finansiranje terorizma i finansiranje širenja OMU a koje  dolaze iz DNRK:

• Prekinuti korespondentske odnose sa bankama DNRK;

• Zatvoriti sve podružnice ili filijale banaka DNRK u njihovim državama; i

• Ograničite poslovne odnose i finansijske transakcije sa osobama iz DNRK.

Uprkos ovim pozivima, DNRK je povećala povezanost sa međunarodnim finansijskim sistemom, što povećava rizike finansiranja proliferacije (FP), kao što je FATF primijetio u februaru 2024. godine. Ovo zahtjeva veću pažnju i produženu primjenu i sprovođenje ovih protivmjera protiv DNRK. Kao što je navedeno u Rezoluciji SB UN 2270, DNRK često koristi “paravan” kompanije, kvazi kompanije, zajednička ulaganja i složene, netransparentne vlasničke strukture u svrhu kršenja sankcija.

Kao takav, FATF ohrabruje svoje članice i sve države da primjenjuju produbljene mjere poznavanja i praćenja poslovanja (produbljene CDD mjere) u odnosu na  DNRK i mogućnosti da se olakšaju transakcije u njeno ime.

 FATF takođe apeluje na države da adekvatno procjene i uzmu u obzir povećan rizik od finansiranja širenja oružja za masovno uništenje uz prijavu veće finansijske aktivnosti, posebno zato što sledeća runda procjena zahtjeva od država da adekvatno procjene rizike od finansiranja širenja OMU u skladu sa Preporukom 1 i Neposrednim ishodom 11. Sposobnost da se dobiju pouzdani i vjerodostojne informacije koje bi podržale procjenu rizika finansiranja širenja OMU u vezi sa DNRK su otežane nedavnim prestankom mandata Veća eksperata Komiteta 1718. Stoga će FATF nadgledati mjere za poštovanje primjene ciljanih finansijskih sankcija protiv DNRK i sprovođenje protivmjera u odnosu na DNRK.

 IRAN 

U junu 2016. godine Iran se obavezao da otkloni svoje strateške nedostatake. Akcioni plan za Iran je istekao u januaru 2018. godine. U februaru 2020. godine FATF je upozorio da Iran nije završio svoj akcioni plan. [1] 

U oktobru 2019. godine FATF je pozvao svoje članice i zahtijevao od svih država da: zahtijevaju pojačan nadzor nad filijalama i podružnicama finansijskih institucija koje se nalaze u Iranu; da uvedu unaprijeđene relevantne mehanizme izvještavanja ili sistematskog izvještavanja o finansijskim transakcijama; i da zahtjevaju pojačane obaveze eksterne revizije za finansijske grupe u odnosu na sve njihove filijale i podružnice koje se nalaze u Iranu.

Sada, imajući u vidu da Iran nije usvojio Palermo Konvenciju i Konvenciju o suzbijanju finansiranja terorizma u skladu sa FATF standardima, FATF u potpunosti ukida obustavljanje kontramjera i poziva svoje članice i zahtijeva od svih država da primjene djelotvorne kontramjere, u skladu sa Preporukom 19.[2]

Iran se i dalje navodi u okviru FATF saopštenja o (Visokorizičnim državama koje podliježu pozivu za preduzimanje aktivnosti) dok Akcioni plan ne bude realizovan u potpunosti. Ukoliko Iran ratifikuje Palermo Konvenciju i Konvenciju o suzbijanju finansiranja terorizma u skladu sa FATF standardima, FATF će odlučiti o narednim koracima , uključujući i odluku o tome da li da se ukinu kontramjere. Sve dok Iran ne primjeni mjere neophodne za uklanjanje nedostataka utvrđenih u odnosu na borbu protiv finansiranje terorizma u Akcionom planu, FATF će ostati i dalje zabrinut zbog rizika od finansiranja terorizma koji potiče od Irana i prijetnje koju ovakvo stanje predstavlja za međunarodni finansijski sistem.

U junu 2016. godine, FATF je pozdravio političku posvećenost Irana na visokom nivou da se pozabavi svojim strateškim nedostacima u sistemu SPN/FT, kao i njegovu odluku da zatraži tehničku pomoć u implementaciji Akcionog plana. Iran je od 2016. godine uspostavio sistem prijavljivanja gotovog novca, izvršio dopunu svog Zakona o borbi protiv finansiranja terorizma i Zakona o sprečavanju pranja novca i usvojio podzakonski akt o sprečavanju pranja novca.

U februaru 2020. godine,  FATF je primjetio da još uvijek postoje nedostaci koji nisu otklonjeni i da Iran treba u potpunosti da iste otkloni kroz: (1) adekvatnu kriminalizaciju finansiranja terorizma, uključujući uklanjanje izuzeća za određene grupe koje „pokušavaju da okončaju stranu okupaciju, kolonijalizam i rasizam“; (2) identifikovanje i zamrzavanje sredstava terorista u skladu sa relevantnim rezolucijama Savjeta bezbednosti Ujedinjenih nacija; (3) obezbeđivanje adekvatnih i propisanih obaveza primjene mjere poznavanja i praćenja poslovanja klijenta; (4) demonstriranje kako vlasti identifikuju i sankcionišu ne-licencirane pružaoce usluga transfera novca/vrijednosti; (5) ratifikaciju i implementaciju Palermo konvencije i konvencije o finansiranju terorizma i razjašnjavanje sposobnosti pružanja međunarodne pravne pomoći; i (6) obezbeđivanje da finansijske institucije provjere da elektronski transferi sadrže potpune informacije o nalogodavcu i korisniku sredstava.

[2] Države bi trebalo da budu u mogućnosti da primjenjuju odgovarajuće protivmjere kada ih FATF pozove na to. Države takođe treba da budu u mogućnosti da primjenjuju kontramjere nezavisno od bilo kakvog poziva FATF-a da to učine. Takve protivmjere treba da budu efikasne i proporcionalne rizicima.

Napomena za tumačenje Preporuke 19 navodi primjere kontramjera koje bi države mogle da preduzmu.

 DRŽAVE KOJE PODLIJEŽU POZIVU KOJI JE FATF UPUTIO SVOJIM ČLANICAMA I DRUGIM DRŽAVAMA DA PRIMJENJUJU PRODUBLJENE MJERE PROVJERE IDENTITETA I PRAĆENJA POSLOVANJA KLIJENTA (PRODUBLJENE CDD MJERE) PROPORCIONALNO RIZICIMA KOJI PROISTIČU IZ NEDOSTATAKA U VEZI SA DOLJE NAVEDENOM DRŽAVOM.

MJANMAR

U februaru 2020. godine, Mjanmar se obavezao da će otkloniti svoje strateške nedostatke. Akcioni plan za Mjanmar je istekao u septembru 2021. godine.

U oktobru 2022. godine, uzimajući u obzir kontinuirani nedostatak  napretka i da većina nedostataka  i dalje nije bila otklonjena  i godinu dana nakon isteka roka za ispunjavanje akcionog plana,  FATF je odlučio  da je neophodno da se preduzmu dodatne aktivnosti  shodno procedurama i FATF pozvao je države članice i apelovao na sve države da primijene produbljene mjere poznavanja i praćenja poslovanja klijenta (produbljene CDD mjere).

FATF zahtjeva da u okviru primjene produbljenih CDD mjera finansijske institucije povećaju stepen i prirodu praćenja poslovnog odnosa, kako bi se utvrdilo da li te transakcije ili aktivnosti izgledaju neuobičajeno ili sumnjivo. Kada primjenjuju produbljene CDD mjere, države treba da se ne ometaju tokovi sredstava za humanitarnu pomoć, legitimne aktivnosti NPO i doznake.Ukoliko ne bude ostvaren dodatni napredak do februara 2024. godine, FATF će razmotriti primjenu protivmjera.

Iako je sveukupni napredak Mjanmara i dalje usporen, nedavno je Mjanmar ostvario napredak u odnosu na nekoliko tačaka u akcionom planu. Mjanmar treba da nastavi da radi na implementaciji svog akcionog plana za otklanjanje ovih nedostataka, uključujući: (1) demonstriranje unapređene upotrebe finansijsko obaveštajnih podataka u istragama organa za sprovođenje zakona i povećanje operativnih analiza i širenja podataka od strane finansijsko obavještajne službe ( FOS); (2) obezbjeđivanje da se krivično djelo pranje novca istražuje/goni u skladu sa rizicima; (3) prikazati da se sprovode istrage transnacionalnih slučajeva pranja novca uz međunarodnu saradnju; (4) demonstriranje povećanja zamrzavanja/zaplijene i konfiskacije prihoda, sredstava(instrumenata izvršenja), i/ili imovine ekvivalentne vrijednosti; (5) upravljanje oduzetom imovinom radi očuvanja vrijednosti oduzete robe do konfiskacije, (6) otklanjanje nedostataka u odnosu na tehničku usklađenost sa Preporukom 7 kako bi se obezbijedila primjena ciljanih finansijskih sankcija u odnosu na finansiranje proliferacije.

Kod primjene produbljenih CDD mjera, države treba da obezbijede da se tokovi sredstava za humanitarnu pomoć, aktivnosti legitimnih NPO i transferi novca  ne ometaju i ne obeshrabruju. 

FATF će nastaviti da nadzire da li sistem SPNFT u Mijanmaru sprovodi neopravdani  nadzor nad legitimnim finansijskim tokovima .

 Mjanmar će ostati na listi zemalja pozivu FATFa za primjenjuju produbljenih mjere poznavanja i praćenja poslovanja klijenta sve dok se akcioni plan Mijanmara ne ispuni u potpunosti.

 Originalno saopštenje na engleskom jeziku možete naći na sljedećem linku: https://www.fatf-gafi.org/en/publications/High-risk-and-other-monitored-jurisdictions/Call-for-action-october-2024.html